Av. Furkan AKTI

ELEKTRONİK TİCARET HUKUKU

Av. Furkan AKTI

Günümüzde teknolojik gelişmelere paralel olarak iletişimin ucuz, kolay ve hızlı hale gelmesi, insanlar arasındaki ticaretin yoğunluğunu arttırmıştır. Buna bağlı olarak mal ve hizmetlerin tüketiciye kolayca ulaştırılması fikri, elektronik ticaret faaliyetlerinin gelişmesini sağlamıştır. Ticaretin büyük bir kısmının fiziki ortamdan elektronik ortama taşınmış olması, elektronik araçlar üzerinden yapılan elektronik ticaretin bir lüks olmaktan çıkıp zorunluluk haline gelmesine yol açmıştır. Bu gerekçeyle günümüzde pek çok firma daha hızlı ve ekonomik olması bakımından ticari faaliyetini e-ticarete uyumlu hale getirmeye çalışmaktadır. Bunun yanında e-ticaret siteleri ve şirketleri, e-ticaretin de bir hukuki prosedürü, hukuki riskleri ve düzenlemeleri olması bakımından e-ticaret hukuku anlamda hukuki danışmanlık almak durumundadırlar.

 


Elektronik Ticaret Ya da E-Ticaret Ne Anlama Gelir?

Elektronik ticaret, diğer bir deyişle e-ticaret, Elektronik Ticaretin düzenlenmesi Hakkında Kanunun 2.maddesinde tarafların fiziki olarak karşı karşıya gelmeksizin, elektronik ortamda gerçekleştirilen çevrim içi iktisadi ve ticari her türlü faaliyet olarak tanımlanmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken husus elektronik ticaretten bahsedilebilmesi için iktisadi ve ticari faaliyetlerin çevrim içi ve elektronik ortamda gerçekleştirilmesidir. Yine elektronik ticaret faaliyeti gerçekleştirilirken yapılan sözleşmelere de “elektronik ticaret (e-ticaret) sözleşmesi” denmektedir. Günümüzde özellikle açık sistem veri iletişim ağı olan internetin yaygınlaşması, ticaretin bu alanda da hızlı bir şekilde gelişmesini sağlamış, sanal ödeme işlemlerinin güvenli ve kolay hale gelmesiyle de alışverişlerin önemli bir kısmını elektronik ticaret alanına çekmiştir.

 

E-Ticaret Hukuku Alanını Düzenleyen Mevzuat

Elektronik ticaret alanını düzenleyen hukuk kuralları; 6563 sayılı elektronik ticaretin düzenlenmesi hakkında kanun, 5809 sayılı Elektronik haberleşme kanunu, 5651 sayılı internet ortamında yapılan yayınların denetlenmesi ve bu yayınlar yolu ile işlenen suçlarla mücadele edilmesi hakkında kanun, 5070 sayılı elektronik imza kanunu, 4077 sayılı tüketicinin korunması hakkında kanun ve bunlara bağlı olarak çıkarılan değişik yönetmeliklerdir. Bu bağlamda elektronik ticaretin hukuksal zemininde, bilişim hukuku ile E-ticaret hukuku alanı iç içe geçmektedir.


E-Ticaret Kanunu Kapsamında Hizmet Sağlayıcı Ve Aracı Hizmet Sağlayıcı Kimdir?

Hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcı 6563 sayılı Kanunun 2.maddesinde tanımlanmıştır. Buna göre hizmet sağlayıcı, elektronik ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişileri ifade ederken aracı hizmet sağlayıcı, başkalarına ait iktisadi ve ticari faaliyetlerin yapılmasına imkân veren elektronik platformu oluşturan gerçek ya da tüzel kişilere denir.

Örneğin hemen herkesin kullandığı internet üzerinden alışveriş siteleri bu kanun kapsamında aracı hizmet sağlayıcı olurken, o siteye satıcı sıfatıyla kaydolarak ürünlerini satan gerçek veya tüzelkişiler hizmet sağlayıcı konumundadır. Ancak eğer sitenin sahibi şirket de doğrudan ürün satıyorsa bu halde kendisi de hizmet sağlayıcı konumundadır ve bu kanun kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmek zorundadır. Bir gerçek veya tüzel kişinin hizmet sağlayıcı ya da aracı hizmet sağlayıcı olması yükümlülükler bakımından ciddi önem arz eder.


E-Ticaret Kanunuyla Hizmet Sağlayıcıya Getirilen Yükümlülükler Nelerdir?

6563 sayılı Yasayla hizmet sağlayıcılar bakımından bazı yükümlülükler getirilmiştir. Bu yükümlülükleri maddeler halinde sıralamak gerekirse,

-Bilgi verme yükümlülüğü (m.3),

-Siparişe ilişkin yükümlülükler (m.4),

-Ticari iletişime ve ticari elektronik iletilere ilişkin yükümlülükler (m.5-8),

-Alıcının ticari elektronik iletiyi reddetme hakkına uyma yükümlülüğü,

-Kişisel verilerin korunması yükümlülüğü (m.10),

Hizmet sağlayıcıya yüklenmiştir.


E-Ticaret Kanunuyla Aracı Hizmet Sağlayıcıya Getirilen Yükümlülükler Nelerdir?

6563 sayılı Yasayla aracı hizmet sağlayıcılar bakımından bazı yükümlülükler getirilmiştir. Bu yükümlülükleri maddeler halinde sıralamak gerekirse,

-Ticari ileti göndermeden önce izin alma yükümlülüğü (m.5-8),

-Kişisel verilerin korunması yükümlülüğü (m.10),

Aracı hizmet sağlayıcıya yüklenmiştir.

 

Ayrıca ifade edilmelidir ki, 6563 sayılı E-Ticaret Kanunu‘nun 9/2 maddesinde aracı hizmet sağlayıcılarının bilgi verme, sipariş ve elektronik ileti gönderimine ilişkin yükümlülüklerin ayrı bir yönetmelikle düzenleneceği ifade edilmiştir. Bu kapsamda 26.08.2015 tarihli Resmi Gazete’de Elektronik Ticarette Hizmet Sağlayıcı Ve Aracı Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik yayımlanmıştır.


Elektronik Ticaret İle Mesafeli Sözleşmeler Arasındaki Fark Nedir?

Elektronik ticaret sözleşmesi ile mesafeli sözleşmeler her iki tarafın fiziken bir araya gelmeksizin kurduğu sözleşmelerdir. Bu açıdan benzerlik gösterirler. Ancak bu sözleşmeler arasında ciddi farklar vardır. Öncelikle e-ticaret sözleşmesi 6563 sayılı Kanundaki tanımdan da anlaşılacağı üzere sadece elektronik ortamda çevrimiçi (online) olarak yapılabilir. Hâlbuki mesafeli sözleşmeler çevrimiçi (online) yapılabileceği gibi telefon, faks vb. araçlar vasıtasıyla da akdedilebilir.

Bir diğer fark ise, sözleşmenin tarafları bakımındandır. Mesafeli sözleşmeler yönetmeliğinin 4.maddesine göre mesafeli sözleşme, satıcı, sağlayıcı ile tüketici arasında yapılan bir sözleşme olarak ifade edilmiştir. 6563 sayılı Kanunda ise, elektronik ticaretin taraflarından biri tüketici de tacir de olabilir.


E-Ticaret Kanunu Kapsamındaki Yükümlülüklere Uyulmaması Halinde Cezalar


6563 sayılı Kanunun 12.maddesinde bu kanun kapsamında getirilen yükümlülüklere uyulmaması halinde idari para cezası kesileceği ifade edilmiştir.

Hizmet sağlayıcılar ya da aracı hizmet sağlayıcılara,

-Kanunun 3.maddesindeki bilgi verme, 4.maddesindeki siparişle ilgili yükümlülüklere aykırı davranılması halinde bin TL’den beş bin TL’ye kadar,

-Kanunun 4/1-b, 4/2, 5/1-a veya 7/2, 7/3 maddelerindeki bilgi verme ve onay alma yükümlülüklerine aykırı davranılması halinde bin TL’den on bin TL’ye kadar

-Kanunun 5/1-b, 8/2 ve 8/3 maddelerindeki ticari iletinin reddine uyma yükümlülüğüne aykırı davranılması halinde iki bin TL’den on beş bin TL’ye kadar,

Bakanlığın denetim yetkisi kapsamında ilgili kurum ve kuruluşlar ile kamu kurum ve kuruluşları ile meslek odaları bakımından,

-Kanunun 11/2 maddesindeki bilgi ve evrak paylaşımı yükümlülüğüne aykırı davranılması halinde iki bin TL’den beş bin TL’ye kadar,

-Kanunun 11/3 maddesindeki bilgi verme yükümlülüğüne aykırı davranılması halinde beş bin TL’den yirmi bin TL’ye kadar,

idari para cezası kesileceği ifade edilmiştir.


Sonuç

Sonuç olarak, e-ticaret ile uğraşan kişiler kanun kapsamında yükümlülüklerini tespit etmek için öncelikle hizmet sağlayıcı mı, aracı hizmet sağlayıcı mı olduklarını tespit etmeli, ardından bu duruma uygun yasal gerekliliklerini yerine getirmelidir. Kanunda yasal gerekliliklere uyulmaması halinde ciddi para cezaları öngörülmüştür. Gerek e-ticaretin güvenli bir şekilde yürütülebilmesi gerekse de ciddi para cezalarından sakınmak için E-ticaret Kanunu kapsamındaki gereklilikler yerine getirilmelidir.

Yukarıda açıklamaya çalıştığımız hususlar doğrultusunda işleyecek süreçte herhangi bir hak kaybına uğramamak adına uzman bir avukat aracılığıyla işlemlerinizi yürütmenizi önemle tavsiye ederim. Bu konu hakkında daha detaylı bilgi için [email protected] adresinden ve 05538262323 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz.

 

 

Yazarın Diğer Yazıları