Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişiye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası verilir.
• Dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için hile ya da aldatma tek başına bir unsur kabul edilmemektedir. Bu suçta mağdur maddi bir zarara uğrarken failin kendisi veya başka bir kişi haksız menfaat elde etmelidir.
• Suç kasten işlenebilmektedir. Taksirle işlenmesi mümkün olmayıp failin suçu bilerek ve isteyerek işlemiş olması gerekir. Dolandırıcılık suçunda fail herkes olabilir. Dolandırıcılık suçu esasen özgü bir suç değildir. Ancak dolandırıcılık suçunun nitelikli hallerinin bazılarında failin belli bir meslek ya da sıfata sahip olması gerektiğinden sadece o fıkralar açısından özgü suç olarak kabul edilmesi mümkündür. Aynı şekilde dolandırıcılık suçunun mağduru da herkes olabilir.
• Dolandırıcılık suçunun işlenmesi için failin hileli hareketlerde bulunması yani mağduru aldatacak hareketler yapması gerekmektedir. Failin, mağdura yönelik aldatıcı vaatlerde bulunması, mağdurun da bu vaatlere inanmış olması gerekmektedir. Failin hileli davranışı mağduru inandırmalı ve yani failin mağduru usta bir tutumla kandırması gerekmektedir. Failin bu hileli hareketleri sonucunda mağdurun veya başkasının zarar uğramış olması önemlidir. Yani suçu işleyen kişinin haksız bir menfaat elde etmesi gerekmektedir. Korunan hukuki değer mal varlığı olduğundan dolandırıcılık suçunda verilen zarar ekonomik olmalıdır.
Nitelikli Dolandırıcılık Suçunun Şartları
Nitelikli dolandırıcılık suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 158. maddesinde yer almaktadır. Dolandırıcılık suçunun daha ağır ceza gerektiren halidir. Bu halleri tek tek saymak gerekirse
1-Dini İnanç ve Duyguların İstismar Edilerek Dolandırıcılık Suçunun İşlenmesi: Kişinin bağlı olduğu din nedeniyle duygularının sömürülerek, inançlarının kullanılarak dolandırıcılık suçunun işlenmesi halidir.
2-Kişinin İçinde Bulunduğu Tehlikeli Durum veya Zor Şartlardan Yararlanmak Suretiyle Suçun İşlenmesi: Kişinin bulunduğu durum nedeniyle suçun daha kolay işlenmesi durumudur. Kişinin ya da yakının zor durumda olmasının, mağduriyetinden yararlanılarak daha kolay aldatma durumu oluşabilmektedir. Her somut olay ve duruma göre kişinin tehlikeli veya zor şartlarda olması değişkenlik göstermektedir.
3-Kişinin Algılama Yeteneğinin Zayıflığından Yararlanmak Suretiyle Dolandırıcılık Suçunun İşlenmesi: Algılama yeteneği zayıf olan kişiye karşı hileli davranış sergilenmesi ve aldatma daha kolaydır Algılama yeteneğinin zayıflığından kasıt ise akıl hastalığı, akıl zayıflığı, yaş küçüklüğü gibi nedenlerdir.
4-Kamu Kurum ve Kuruluşlarının, Kamu Meslek Kuruluşlarının, Siyasi Parti, Vakıf veya Dernek Tüzel Kişiliklerinde Araç Kullanılarak Dolandırıcılık Suçunun İşlenmesi: Kişilerin bağlı olduğu ya da güven duyduğu kurumları aracı kullanarak dolandırıcılık suçu işlenmesi daha ağır cezai yaptırıma bağlanmıştır.
• 5-Bilişim Sistemlerinin, Banka veya Kredi Kurumlarının Araç Olarak Kullanılması Suretiyle Dolandırıcılık Suçunun İşlenmesi: Kişilerin bilişim sistemini veya banka ya da kredi kurumlarına olan güveni kullanarak dolandırıcılık suçunu işlenmesinin önüne geçilmesi amaçlanmıştır.
• 6-Basın ve Yayın Araçlarının Sağladığı Kolaylıktan Yararlanarak Dolandırıcılık Suçunun İşlenmesi: Basın ve yayın araçlarını kullanarak dolandırıcılık suçunun işlenmesi halinde, kişilerin güvenini suiistimal eden bir durum olarak suçun işlenmesi kolaylaştığı için daha ağır bir yaptırım öngörülmüştür.
• 7-Tacir veya Şirket Yöneticisi Olan ya da Şirket Adına Hareket Eden Kişilerin Ticari Faaliyetleri Sırasında ve Kooperatif Yöneticilerinin Kooperatif Faaliyeti Kapsamında İşlemesi: Suçun nitelikli halinde şirket veya kooperatife olan güven doğrultusunda hileli davranış gerçekleşmektedir. Bu nitelikli halde fail herkes olamamaktadır. Bu nitelikli hal, özgü suçtur. Örneğin; bir kooperatif veya şirket yöneticisinin kooperatif veya şirket faaliyetleri adı altında para toplayarak yurt dışına çıkış yapması halinde nitelikli dolandırıcılık suçu işlemiş olacaktır.
• 8-Serbest Meslek Sahibi Kişiler Tarafından, Mesleklerinden Dolayı Kendilerine Duyulan Güvenin Kötüye Kullanılması Suretiyle Dolandırıcılık Suçunun İşlenmesi: Dolandırıcılık suçunun bu nitelikli hali herkes tarafından işlenememektedir. Özgü bir suç olup serbest meslek sahibi kişiler tarafından işlenebilmektedir. Serbest meslek nedeniyle sağlanılan güveni kullanarak hileli davranış sergileyen failin haksız menfaat elde etmesi bu kapsamdadır.
• 9-Banka veya Diğer Kredi Kurumlarınca Tahsis Edilmemesi Gereken Kredinin Açılmasını Sağlamak Amacıyla Dolandırıcılık Suçunun İşlenmesi: Banka veya kredi kurumlarından kredi almak adına hileli davranışlarda bulunmasıdır. Kişinin kredi almak amacıyla bulunduğu hileli davranıştan mağdur olan kredi veren kuruluştur. Kredi almak amacıyla bankanın aldatılması halinde fail nitelikli dolandırıcılık suçu işlemiş olacaktır.
• 10-Sigorta Bedelini Almak Maksadıyla Dolandırıcılık Suçunun İşlenmesi: Sigorta bedelini almak amacıyla hileli davranışta bulunan ve haksız menfaat sağlayan kişinin nitelikli dolandırıcılıktan suç işlemesi halidir. Bu nitelikli halde, mağdur olan sigorta şirketi çalışanıdır.
• 11-Kişinin kendisini Kamu Görevlisi veya Banka, Sigorta ya da Kredi Kurumlarının Çalışanı Olarak Tanıtması veya Bu Kurum veya Kuruluşlarla İlişkisi Olduğunu Söylemek Suretiyle Dolandırıcılık Suçu İşlemesi: Failin kendisini kamu görevlisi olarak tanıtması ya da kamu görevlileri ile ilişkisi olduğunu belirterek güven sağlaması neticesinde daha kolay dolandırıcılık suçu işlenebilecektir.
Yine Kamu görevlileriyle ilişkisinin olduğundan, onlar nezdinde hatırı sayıldığından bahisle ve belli bir işin gördürüleceği vaadiyle aldatarak, başkasından menfaat temin eden kişi, de nitelikli dolandırıcılık hükümlerine göre cezalandırılacaktır.
Failin aldatma hareketinde bulunması ve netice olarak mağdurdan haksız menfaat elde etmesi ile suç tamamlanmış olacaktır. Dolandırıcılık suçu işlemek adına hareket eden fail, icrai hareketlerini tamamlamadan yakalanması halinde suç teşebbüs aşamasında kalmıştır.
Dolandırıcılık Suçu Cezası
Dolandırıcılık suçunun basit, temel halinin cezası 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5000 güne kadar adli para cezasıdır. Kanunda belirtilen yaptırımdan da anlaşıldığı üzere faile verilecek ceza hem adli para cezası hem de hapis cezasıdır. Dolandırıcılık suçunda, basit dolandırıcılık suçundan verilecek hapis cezası, adli para cezasına çevrilebilir.
Nitelikli Dolandırıcılık Cezası
Nitelikli dolandırıcılık suçunun cezası, 3 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ve 5000 güne kadar adli para cezasıdır.
Nitelikli dolandırıcılık suçunun kamu kurum ve kuruluşunun zararına, basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanması, banka veya diğer kredi kurumlarınca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlamak, sigorta bedelini almak, kendisini kamu görevlisi veya banka, sigorta ya da kredi kurumlarının çalışanı olarak tanıtması veya bu kurum ve kuruluşlarla ilişkili olduğunu söyleme suretiyle işlenmesi halinde hapis cezasının alt sınırı 4 yıldan az, adli para cezasının miktarı ise suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamayacaktır.
Dolandırıcılık Suçunda Cezayı Artıran Haller
• Nitelikli dolandırıcılık ve basit dolandırıcılık suçunun üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında artırılacaktır.
• Nitelikli dolandırıcılık ve basit dolandırıcılık suçunun suç işlemek için teşkil edilmiş örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde ceza bir kat artırılacaktır.
Dolandırıcılık Suçunda Daha Az Ceza Gerektiren Hal
• Bir kimse hukuki ilişkiden doğan alacağını tahsil etmek amacıyla dolandırıcılık suçunu işlemesi halinde faile verilecek ceza 6 aydan 1 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Dolandırıcılık suçunun bu hali şikayete tabidir.
Yukarıda açıklamaya çalıştığımız hususlar doğrultusunda dolandırıcılık suçlarıyla ilgili bir soruşturma veya kovuşturma durumunda süreç meşakkatli ve uzun olabilmektedir. Bu nedenle vuku bulabilecek bir olayda herhangi bir hak kaybına uğramamak adına uzman bir avukat aracılığıyla işlemlerinizi yürütmenizi önemle tavsiye ederim. Bu konu hakkında daha detaylı bilgi için 05538262323 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz.
