Umutlar Tükendi mi?

Kübra Kabukçu-Ömer Enes Yılar/Tarım ve Orman Bakanı Prof. Dr. Vahit Kirişci’nin Elazığ ziyaretinde özellikle ova köylerdeki çiftçiler büyük beklenti içerisindeydi. Ancak Bakan Kirişci’nin ovalar için “mutabık kaldık” açıklamasıyla ve “Rica ediyorum faturalarınızı zamanında ödeyin” tenkitiyle şehirden ayrılmasının ardından '2022 yılı Fırat-Dicle 1. Alt Havzası 2. Dönem' toplantısında konuşan Elazığ Valisi Ömer Toraman,  ovaların sulanması için gerekli maddi kaynağın verilmediği şeklindeki eleştirileri “insafsızlık” olarak niteleyerek Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın imzasıyla ovaların sulanma için 600 milyonluk kaynak çıkarıldığını belirtti.

Vali Toraman, aynı zamanda 100 bin dönümlük bir alanın yapılan barajlar nedeniyle kendi cazibesiyle sulandığını söyledi. 

“VALİ BEY ÇALIŞIYOR ANCAK SONUÇ ALAMIYOR”

Konuyla ilgili görüşlerini aldığımız Elazığ Ziraat Odası Başkanı İbrahim Hacıoğulları, Vali Toraman’ın sulama için gecesini gündüzüne kattığını ancak sonuç alınamadığını, 100 bin dönümlük alanın ağırlıklı olarak Karakoçan ve Kovancılar bölgelerinde olduğunu, 600 milyonluk kaynağın GES projelerinde kullanılacağını ancak bugüne kadar sadece 1 ihalenin yapılabildiğini onun da kaynak yetersizliği nedeniyle hiçbir firmanın  talipli çıkıp teklif vermemesi sonucu iptal olduğunu  açıkladı. 

“GES YAPILMAZSA SULAMA DA OLMAZ”

Başkan Hacıoğulları, aynı zamanda yeni sezona yaklaşık 4 ay süre kaldığını, GES için döşenen boruların yer altında çürüdüğünü, bu sezon da sudan ümitli olmadıklarını ve eğer GES olmayacaksa çiftçinin elektrik maliyetlerin nedeniyle sulama yapamayacağını söyledi.

“BAKAN MÜJDE VERMEDİ”

Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci’nin Elazığ ziyaretini de değerlendiren Hacıoğulları: “Tarım ve Orman Bakanımız Sayın Prof. Dr. Vahit Kirişci, Elazığ’a herhangi bir müjde veremedi. Ne arazi bakımından ne GES ne sulama konusunda hiçbir müjde alamadık. Yalnızca çiftçilerimizin teknolojiyi kullanması konusundaki tenkit ve tavsiyeler dışında bu ziyaretten çıkarılacak hiçbir sonuç yok. Burada bile sıkıntı var çünkü genç çiftçilerimiz teknolojiyi kullanacak peki ama kimsesi olmayan yaşı geçmiş çiftçilerimiz nasıl akıllı telefon kullanacak. Akıllı telefonu bırakın normal telefon bile kullanmayan insanlarımız Ziraat Odası’na gitmeden işlerini nasıl çözecek? Ziraat Odası’na gidecek insanların da önü kesiliyor, “odaya gitmeyin” deniliyor. Ziraat Odalarının aldığı aidat zaten çok cüzi bir rakam. 51. maddeler ne diyor buna bakılması lazım. Her meslek dalı gibi bugün Elazığ’da sayısı 30 bine ulaşan çiftçilerimizin de bir örgütünün olmasının ne gibi zararı olacak” şeklinde konuştu. 

“DESTEK ÖDEMELERİ ZAMANINDA YAPILMALI” 

Çiftçiye yapılan destek ödemeleri hakkında bilgi veren Başkan Hacıoğulları: “Gübre, mazot gibi destek ödemelerinin zamanında ödenmesi lazım. Buna dair de bir müjde gelmedi. Ekim ayından 15 gün önce bu ödemelerin çıkması gerekiyor ki çiftçi mazotunu, gübresini ve ilacını alsın. Ekim bitiyor eylül sonuna geliyoruz ödemeler ancak çıkıyor. Avans alın deniliyor ama böyle olunca da bankaya gidince banka yüzde 8 kesinti yapıyor. Gübreciye gidiyorsun yüzde 2 kesinti, mazot almaya gidiyorsun orada da kesinti. Çiftçi niye bu kayıpları yaşasın?” dedi.

“HERKESİN BİLDİĞİ ŞEYLER TEKRAR TEKRAR KONUŞULUYOR ANCAK ÇÖZÜM BULUNAMIYOR” 

Bakan Kirişci’nin sulama konusundaki açıklamalarına da değinen Hacıoğulları: “Sayın Bakanımız Prof. Dr. Kirişci’den beklentimiz “su olmayan yerde hiçbir şey olmaz” demesiydi. Bunu bir kere dile getirdi ve “Bu Elazığ’ın kaderi, suyu alçak, arazisi yüksek” dedi. Bunu biz doğduğumuzdan beri biliyoruz. Hatta Elazığ’daki herkes artık biliyor ki şehrin su seviyesi düşük, arazisi yüksek. Bunu Hamzabey Barajı veya Kuzova Sulama Projesi yerine Kurtdere’den Harput’un en yüksek tepesine yapılacak havuzlarla Elazığ’ın bu sorunu doğudan batıya kadar çözülürdü” ifadelerini kullandı.

“ESKİ PROJELER TALAN OLDU”

Geçmişte yapılan ancak hayata geçirilemeyen projeler hakkında bilgi veren Hacıoğulları, şunları kaydetti: “Uluova’ya yetişdiğimizde iş yapılmıştı. 28 milyon liralık bir borç yüzünden bu iptal edildi. Bu borç nereden geliyor? Orada bir kooperatif sistemi kuruldu. Bir başkan seçildi. Dediler ki “sen bu parayı alacaksın, bu işçilere vereceksin ve suyun devamlı gelmesini sağlayacaksın.” Bizim o zamanki hesabımıza göre harcadığımız su 21 kuruş, kooperatifin topladığı ücret 15 kuruştu. Yaklaşık 8 milyon DSİ’den, bir kısmı 21 kuruş toplanması gerekirken 15 kuruş alınan ücret nedeniyle işçi parasının verilip elektrik ücretinin ödenmemesinin sonucunda borç 28 milyona ulaştı. O zamanki yetkililer bu borçtan dolayı elektriklerimizi keseceklerini söylediler. Bizler de itiraz ettik en azından elektrikleri kesiyorsanız makinelere, ekipmanlara sahip olun dedik. O dönem 4 kez ben ihbarda bulundum. Tribünler, kablolar çalınıyor diye köylüler bize biz de yetkililere iletiyorduk. Bu proje bu şekilde talan oldu.”

ÇİFTÇİNİN BEKLENTİLERİ NE? 

Elazığ’daki çiftçilerin beklentilerine dair değerlendirmelerde de bulunan Başkan İbrahim Hacıoğulları, şunları söyledi: “Çiftçiler olarak bizim Bakan Kirişci’den birincil beklentimiz sulama sorunlarıydı. Uluova ve Kuzova’nın GES projeleriyle sulanacağının garantisini vermesiydi. Bizler elektrikle sulamayı istemiyoruz. Eğer bu şekilde yapılacaksa hiç yapılmasın. Çiftçi elektrik maliyetlerinin altından kalkamıyor. Biz önceden tohumlarımızı eker, sulamamızı yapardık, suyumuzda hiç kesilmez ve hasattan sonra borçlarımızı öderdik. Elektrik firmaları özelleşince artık böyle bir durum söz konusu değil. Geçtiğimiz sezonlarda bizler Uluova’da ekmeyin uyarısı yaptık. Nedeni bir örnekle anlatayım: Şu anda oradaki en büyük pancar üreticilerimizden bir çiftçimiz aynı zamanda bizim yönetim kurulu üyemiz yaptığımız hesaba göre 1,5 milyon TL zarar etmiş durumda. Borçlanmış bu insan çünkü su verilmediğinden dolayı verim düştü, geçen sene dönüm başına 12 ton alırken bu sene 4 ton aldı. Önce su verildi, sonra kesildi ürünler sulanmayınca da verim düştü.”

“ÇİFTÇİ BORCUNU ÖDER” 

Hacıoğulları: “Biz Uluova, Kuzova ve Elazığ’ın diğer bölgelerindeki su sorunun çözümü için müjdeler beklerken Sayın Bakanımız Prof. Dr. Kirişci sanki biz elektrik faturalarını çalıyormuşuz gibi bizlere “rica ediyorum çiftçilerimizden elektrik faturalarınızı zamanında ödeyin” dedi. Biz borçlarımızı zaten ödüyoruz. Ekinlerimizin hasadından sonra borçlarımızı ödüyoruz. Hatta çiftçi traktörünü satıyor yine elektrik borcunu ödüyor.” 

GES’TEN DE SONUÇ ALINAMADI

Son zamanların en çok konuşulan konusu olan ve Elazığ’ın ovalarının suyla buluşmasını sağlayacak GES projeleriyle ilgili de Hacıoğulları, şu bilgileri verdi: “Sayın Valimiz Ömer Toraman GES ile sulama konusunda ciddi bir çaba verdi gece gündüz çalıştı ama buradan da sonuç alamadık. GES için İlk olarak Kuzova’dan başlayacağız denildi. İhale 70 milyon gelen para 30 milyon. Böyle olunca kimse ihaleye girmedi. Diğer ihalenin 1 ay sonra yapılacağı söylendi ama ne gelen var ne giden. Bakan Kirişci geldiğinde bunu da kendisine ilettik, tamam denildi ama hala bir sonuç yok ortada. Sezonun başlamasında bugünden itibaren 4 ay var. 4 ay sonra bizler pancar derdine düşeceğiz. Hani nasıl ekeceğiz? Kuzova’da bitti. Uluova’da da yok!”

 KANATLI, SARICAN, HAMZABEY, BEYHAN BARAJLARI OVALARA ÇARE OLAMADI

Vali Toraman’dan önceki dönemlerde yapılan projelerin de ovalara çare olmadığını aktaran Hacıoğulları: “Karakoçan, Kovancılar tarafındaki barajlara güvenildi. Sayın Valimiz Ömer Toraman’dan önce bir de Beyhan-1, Beyhan-2 konusu vardı. Buralardan su aktarılacak ve kendi cazibesiyle Uluova ile Kuzova’yı sulayacağız denildi. Beyhan-1 yapıldı, yapan müteahhit dedi ki “ben elektriği durdurup da size su vermem. Böyle bir şey yapmayın. Kurun GES’leri ben 1 milyon veririm” dedi. O zaman 1 milyonla bu GES olayı Uluova’nın sorunu çözülürdü.” Beyhan-1 bitti, Beyhan-2’nin cazibesi daha yüksek bununla su vereceğiz dediler.”

“7 MİLYON YER ALTINA GÖMÜLDÜ”

Başkan Hacıoğulları, açıklamasını şu bilgilerle sürdürdü: “Tamam, dedik ama ha para geldi, ha boru döşeyeceğiz, ha bilmem ne döşeyeceğiz dediler Beyhan Barajı yapılmadan Sayın Milletvekilimiz Metin Bulut’un girişimleriyle 7 milyonluk bir ödenek çıkarıldı, Uluova’ya borular döşendi. Şu anda GES olsaydı ovadaki 6 göl sulanırdı. Yani yer altından borular döşendi ama GES olayı yapılmadığı için çiftçi elektrik parasının altından kalkamıyor. Yani gelen ödenekler yer altına gömüldü. Yer altı boruları döşendi. Temel de atıldı ama sonu gelmedi. GES olayı yapılamadı, fiyatlar her geçen gün yükseldi. Bu proje köy köy ilerleyerek genişleyecekti ama maalesef sonuç alamadık. Borular yer altında çürüyor. En son baktığımızda müfettişler kalan konteynerleri de kaldırtmış. Kimse de yok, bekçi bile yok. Müteahhit de sözde orayı tamamlayacaktı ama o da bırakıp gitti. Sayın Valimizin bahsettiği 600 milyonluk ödenek de bu GES olaylarına ayrılacak paradır.”

 “7 KÖYÜ SATSAK BORCU ÖDEYEMEYİZ”

Sulandığı belirtilen köylerle ilgili de bilgiler aktaran Hacıoğulları, açıklamasında: “Sayın Valimiz Kuzova’nın sulandığını söylüyor evet, doğru ama şu anda elektrik parasını ödeyemiyoruz. Şu anda orada 7 köyün sulandığı söyleniyor ama durum şu; 4 köyün yarısı, 3 köyün de tamamı sulanıyor. Bunlar da GES ile değil normal elektrik ile sulanıyor. Şu anda o 7 köyü satsak da o borçları ödeyemeyiz. Buradaki çiftimizin şu anda 28 milyon lira borcu var. Bildiğim kadarıyla bunun 7 milyon kadarı ödenmiş durumda. Burada da yüzde 20 indirim olacağı söylendi ama ondan da henüz daha ses seda yok. Her ay 10 milyonluk borç geliyor bunun yüzde 20’sini de almayın. Ama yok, ondan da hala ses seda yok. Bunu söyleyen de Sayın Bakanımızdı ama bu da askıda. Yani Sayın Bakanımız Prof. Dr. Vahit Kirişci’nin söylediği tek şey teknolojiydi bunu da Elazığ’da 30 bin çiftçiden kullanan bin kadar kişi ya vardır ya da yoktur” ifadelerine yer verdi.

“İZİN VERİN SULAYALIM, KANALI YAPIN ŞALTERLERİ KAPATALIM”

Başkan Hacıoğulları, son olarak şunları söyledi: “İzin verseler biz kendi sondajlarımızla tarlalarımızı sulayacağız ama buna da müsaade edilmiyor. Sondajı  gördükleri anda gelip müdahale ediyorlar. Bunun da sebebi 1972’de yapılan ölçümle çizilen proje de geçen kanal. 1972’den beri kanal geçecek diye artezyen de vuramıyoruz. Sondajı vurduğumuz anda DSİ yetkilileri gelip diyor ki “buradan kanal geçecek.” Demiyorlar ki “ne kanalı…” Biz de diyoruz ki çiftçi artezyenini çalıştırsın, kanal gelirse biz şalterleri kapatacağız.”