Erol: 'Şartnamedeki Aksaklıklar Giderilmeli'

Maden ilçemizde bulunan zengin maden yataklarının işletilmesi amacıyla Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından açılan ihale şartnamesi tartışılmaya devam ediyor.

İhale şartnamesinin şeffaf, rekabeti ve katılımı artırmak yerine sınırlayan bir mantıkla hazırlandığını dile getiren CHP Elazığ Milletvekili Gürsel Erol,  şartnamede bulunan eksiklikleri ve bunların giderilmesi noktasındaki görüşlerini Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’e yazılı olarak iletti.

TEKNİK RAPORLAMALAR YAPILMADAN İHALEYE ÇIKILDI
CHP Milletvekili, Gürsel Erol, söz konusu ihale öncesi teknik raporlamaların yapılmadan ihaleye çıkılmasının yanlış olduğuna dikkate çekilerek şu görüşlere yer verildi;
“MTA Genel Müdürlüğü 2019 yılından itibaren sürdürdüğü çalışmalar sonucunda, Elazığ Maden İlçesi Kısabekir Bölgesi sınırları dâhilinde, ülkemizin önemli büyüklükte bakır, altın ve kobalt rezervlerine sahip bir saha tespit etmiştir.

Ne var ki Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, daha arama-geliştirme çalışmaları devam ederken, nihai teknik raporlamalar bile tamamlanmadan, ruhsat hakları MTA’dayken maden sahasını ihaleye çıkarmıştır.”

ŞEFFAF BİR İHALE OLMASI İÇİN ÖNERİLER
Elazığ ve Adıyaman illerinde bulunan ER:3419460 sayılı IV.Grup maden sahasının uç ürün üretimine yönelik tesis şartlı ihale ilanı (232.Grup) 09/02/2022 tarihinde Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG) internet sitesinde yayınlanan ilana göre yapılacak olan ihalenin şeffaf, katılımcı ve rekabeti sağlayan bir ihale sürecinin gerçekleşmesi için önerilerde bulunan Erol, bunları şöyle sıraladı:

ELAZIĞ İLE ADIYAMAN MADENLERİ AYRI AYRI İHALE EDİLMELİ
-Elazığ ile Adıyaman illeri sınır komşusu olmamasına rağmen ve maden cevherleşmesinin iki il arasında bağlantılı olmadığı halde bu iki ilde bulunan maden sahaları tek bir ihale konusu yapılmaktadır. Karayolu ile arasında 250 kilometre mesafe bulunan bu iki poligon ayrı ayrı iki maden sahası olarak ihale edilmelidir.

İHALENİN İPTALİ HALİNDE YÜKLENİCİ FİRMANIN HAKLARI KORUNMALI
-İhale şartnamesi madde 17.5’de yer alan ‘…gerekli izinlerin alınmaması halleri ile diğer hukuki sebep ve gerekçelerle ihalenin iptal edilmesi hallerinde  yatırılan ihale bedeli hariç olmak üzere  tesis ve saha için yapılan yatırım giderleri veya yoksun kalınan kâr adı altında hiçbir bedel talep edemez’ ifadesi ‘’yatırım taahhütleri yerine getirilmez ise tesis ve saha için yapılan yatırım giderleri veya yoksun kalınan kâr adı altında hiçbir bedel talep edemez. ’’ şeklinde değiştirilmelidir.

CEVHERLERİN MİKTARI VE ÖZELLİĞİ AÇIKÇA BELİRLENMELİ
-MTA’nın yürüttüğü arama-geliştirme çalışmaları sonuçları ve sondaj faaliyetleri sonrasında tespit edilen maden yatağına ilişkin rezerv, tenör ve diğer teknik özellikler ile ilgili bilgiler katılımcı adaylarına sunulmamıştır. Şeffaflık gereği, MTA’nın yetkin kişilerce hazırlanan teknik raporu ve cevherin modellemesi mutlaka teknik şartname ile birlikte yayınlanmalıdır. Sahada yapılan çalışmaların djital verilerinin “veri odası” şeklinde düzenlenerek, gizliliğinin korunması şartıyla, yatırımcıların ulaşımına açılıp, sağlıklı bir değerlendirme yapmalarına imkan verilmelidir.

PUANLAMA SİSTEMİ ADİL DEĞİL
-Şartnamede, ihalenin yedi kriterden oluşan puanlamaya dayalı olarak yapılacağı belirlenmiştir. Bu puanlama kriterlerinden birisi ve en önemlisi de, Uç Ürün Üretme Tesisi (İzabe Tesisi) kurulum süresidir. Buna göre, müracaatçılar, İzabe Tesisi’nin kurulumu için ne kadar kısa bir süre teklif ederlerse, o kadar yüksek puan verilecektir.  Şöyle ki, Şartname Ek 6 puan tablosuna göre, İzabe Tesisi’nin 6 yıl ve daha uzun sürede kurulması 5 puan, 4 ila 6 yıl arasında kurulması 10 puan, 4 yıldan kısa sürede kurulması 20 puan olarak kabul edilmiştir.  Ne var ki, Şartnamede, mevcut bir tesisin olması halinde, bu tesisin yerine, sahaya olan uzaklığına, ek istihdam sağlayıcı bir özelliği olup olmadığına bakılmaksızın, bu tesisin kapasitesi yeterli olması durumunda, söz konusu şartı gerçekleştirmiş kabul edileceği anlaşılmaktadır. 
Zira, EK 6 tablosunda, tesis şartı belirlenirken, “Mevcut Uç Ürün (İzabe) Tesisin Kapasitesinin Artırılması veya Yeni Uç Ürün (İzabe) Tesisinin Kurulma Süresi” şeklinde belirlenmiştir. Kanun’da ve Yönetmelik’te, Uç Ürün Üretme Şartı belirlenirken, “maden ruhsat sahasının cinsi, rezervi, bulunduğu bölge, tenörü, kalitesi, metalurjik özellikleri, istihdam, yatırım, ülke ihtiyaçları ve benzeri hususların dikkate alınması gerektiği” açıkça belirtilmiş olmasına rağmen, Şartnamede, mevcut İzabe Tesisi ile yeni İzabe Tesisi kurulması eşit kabul edilmiş, mevcut İzabe Tesisi’nin; bulunduğu yer, yapılacak yatırım, yeni istihdam sağlayıp sağlamadığı gibi hususlar nazara alınmamıştır. Böyle olunca, mevcut bir tesisin bulunması ile yeni bir tesis yapılması, Yönetmelik ve Kanun hükümlerine aykırı olacak şekilde eşit puanlamaya tabi tutularak, mevcut tesisi olan müracaatçıya ihale sonucunu belirleyecek derecede avantaj sağlanmış olmaktadır. Taahhüt edilmesi istenen izabe tesis puanlaması mevcut izabe tesislerine avantaj sağlayacak şekilde olmamalıdır. İzabe tesis puanlaması için verilecek taahhüt yeterli olmalıdır.

TESİSLER MADEN SAHASI İÇİNDE KURULMALI
-Yapılması istenen tüm maden tesislerinin maden sahası içinde olması taahhüt edilmelidir.

YATIRIMLAR ÇEVRE DOSTU OLMALI
-Kurulacak olan tesis Avrupa Birliği Yeşil Mutabakat kapsamında olmalı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının çevre ve ekoloji normlarına uyulması taahhüt edilmelidir.

İHALE BEDELİ PEŞİN DEĞİL RÖDOVANS PAYI ÜZERİNDEN ALINMALI
-İhalede açık artırmanın bir kerelik nakit ödeme şeklinde belirlenmesinin kamu yararına aykırı olduğu açıktır.  İhale bedeli rödovans payı üzerinden bedellendirilmelidir.

YATIRIMLAR, TEŞVİK KAPSAMINA ALINMALI
-Maden bölgesi ileri teknoloji yatırım bölgesi ilan edilerek tam yatırım teşviki kapsamına alınmalıdır.

İL ÖZEL İDARE VE MADEN BELEDİYESİNE PAY VERİLMELİ
-Teklif edilecek rödovans bedelinin yüzde 20’sinin Elazığ İl Özel İdare’ye, yüzde 5’inin de Maden Belediyesi’ne verilmesi taahhüt edilmelidir.