DİSLEKSİ NEDİR?

Fasih Karakaya,”Özel  aynı zamanda öğrenme güçlüğü olarak bilinen disleksi, bir bireyin normal zeka düzeyinde olmasına rağmen dil, okuma, ve yazma becerilerinde sorunlar yaşamasına neden olan bir özel öğrenme bozukluğudur.Disleksisi olan bir birey, konuşma seslerini tanısa bile, bunların harfler ya da kelimeler ile olan ilişkilerini öğrenmede zorluk çeker. Genellikle okuma bozukluğu şeklinde gözlemlenen disleksi, aynı zamanda dikkat ve hafızayı da etkileyebilir ve beynin dili işleyen bölgelerini etkiler”dedi.

DİSLEKSİ NE ZAMAN ORTAYA ÇIKAR?

Karakaya”Disleksinin en erken belirtileri, çocukluk çağında gelişir. Özellikle çocukların ses çıkarmayı öğrendikleri 1-2 yaşlarında ortaya çıkar. Bununla birlikte, konuşma gecikmesi olan her insana disleksi hastası denilemez. Geçmişinde okuma güçlüğü öyküsü veya disleksisi olan ailelerin çocukları da yakından izlenmelidir.”dedi.

DİSLEKSİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Çocuklarda okula başlamadan önce disleksinin fark edilmesi zor olabilir, ancak böyle bir sorunun varlığına işaret eden bir takım ipuçları önceden fark edilebilir. Bununla birlikte çocuklar okul çağına ulaştığında bir problemi ilk fark eden kişi genellikle öğretmeni olacaktır.

• Geç konuşma,

• Yeni kelimeleri öğrenmede yavaşlık,

• Kelimeleri söylerken ses sırasını karıştırma ya da birbirleri ile benzer kelimeler arasında ayırt etmede zorluk çekme,

• Harfler, renkler ve sayıların isimlerini hatırlamada zorluk çekme, 

• Tekerleme söylemede ya da kafiyeleri öğrenmede zorluk çekme bulunur.

Okul çağı gelmiş bir çocukta disleksi belirtileri ve semptomları daha belirgin hale gelebilir. Bunlar arasında:

• Yaşına göre beklenen seviyenin altında okuyabilme,

• Duyduklarını anlama ve kavramada sorunlar yaşama, 

• Doğru kelimeyi bulma veya sorulara cevap oluşturmada zorluk çekme,

• Çeşitli nesnelerin sıralamasını hatırlamada zorluk çekme,

• Harfler veya kelimeler arasındaki benzerliklerle farklılıkları görmede / işitmede zorluk çekme

• Yabancı bir kelimeyi telaffuz ederken güçlük yaşama,

• Heceleme ve imlada zorluk yaşama,

• Okuma ödevlerini normalden uzun sürede tamamlama,

• Okuma içeren faaliyetlerden kaçınma bulunur.

Gençler ve yetişkinlerde disleksi emareleri, çocuklukta görülen belirtiler ile benzerdir. Gençler ve yetişkinlerde görülen bazı yaygın disleksi belirtileri ve semptomları arasında:

• Okuma ya da yüksek sesle okuma sırasında güçlük çekme,

• Yavaş ve zorla okuma/yazma

• Hecelemede zorluk,

• Okuma içeren faaliyetlerden kaçınma, 

• İsimleri veya kelimeleri telaffuz edememe veya hatırlama zorlukları, 

• İçindeki kelimelerden kolaylıkla anlaşılamayacak şaka ya da ifadeleri anlama zorlukları,

• Okumayı veya yazmayı içeren faaliyetleriçin beklenmedik sürelere ihtiyaç duyma,

• Hikaye özetlemede zorluk,

• Yabancı bir dili öğrenmede zorluk,

• Ezberlemede zorluk,  

• Matematik problemlerini çözmede zorluk bulunur.

Çoğu çocuk anaokulu veya birinci sınıf başında okumayı öğrenmeye hazır olsa da, disleksi olan çocuklar genellikle o zamana kadar okumanın temellerini kavrayamazlar”dedi.

 DİSLEKSİ VE ÖZEL EĞİTİM

 Fasih Karakaya,”Her çocuk birbirinden farklı özelliklere ve ihtiyaçlara sahiptir. İhtiyaçlarının bazıları güncel eğitim sistemi içerisinde karşılanırken bazı ihtiyaçların karşılanmadığı ve bu durumda ihtiyaçların karşılanabilmesi için özel eğitim desteği alma gereksinimi doğmuştur. Özel eğitim; gelişimde gecikme ve öğrenme süreçlerinde zorlanan bireylerin destek bir eğitim alarak kapasitelerini ortaya çıkarmalarını sağlayan çalışmalar bütünü olduğunu ifade etti.

ÇOCUKLARIN GÖRSEL VE İŞİTSEL ALGI YETENEĞİNİ GELİŞTİRİN

Karakaya:“  İşitsel algılama için; gözlerini kapayarak hatırlatma( el çırparak kaç kere çırptım deme, farklı sesler dinletip ne sesi olduğunu söyleme vs), cümle tamamlama oyunları gibi..

• Okuldan eve geldiğinde, ders tekrarı yapabilirsiniz ama bundan önce oturup, o okuldayken neler yaptığınızı birbirinize anlatın.

• Sınıfta ve evde kullanılan komutlar; kısa, basit ve net olmalıdır. Komutları karşıladıkça diğerine geçmelisiniz.

• Evde derslere ilişkin soru-cevap şeklinde pekiştirme yapabilirsiniz.

• Bu çocuklar başarısızlık beklentisi içinde oldukları için derste el kaldırmazlar. Onlara sınıfta söz hakkı verilmeli ve başardıklarında ödüllendirilmelidirler. Bunun için evde size düşen, sorular sorup, bildiğini söylemesine teşvik etmektir.

• Bu çocukların, herhangi bir eyleme geçmeden önce düşünmesi sağlanmalıdır. Burada amaç; çocuğun kendisinin kullanacağı stratejileri sağlayarak kendine yeterli ve bağımsız olmasıdır.

• Unutmamanız gerekiyor, çocuğunuz sizi hayal kırıklığına uğratmayacağından emin olmalı. Başarısız olsa bile o hissi ortadan kaldırmalısınız. Bunu çocuğunuza mutlaka belli edin.”dedi.

 DİSLEKSİ İÇİN EVDE NE YAPILABİLİR?

Fasih Karakaya,,Disleksisi olan çocuğunuza yardımcı olmak çocuğunuzun benlik saygısına güç katmak için uzman olmak zorunda değilsiniz.Çocukların (ve ailelerin) hepsinin farklı olduğunu unutmayın, bu nedenle tüm seçenekler sizin için işe yaramaz. Denediğiniz ilk stratejilerin etkili olmaması durumunda panik yapmayın. Çocuğunuz için en uygun olanı bulmak için birkaç yaklaşım deneyebilirsiniz. Fasih Karakaya”İlimiz Elazığda 2001 yılında kurulan Özel Telepati Özel Eğitim Rehabilitasyon Merkezi bünyesinde ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜGÜ (DİSLEKSİ) çeken çoçuklarımıza destek eğitim hizmeti verilmektedir.Kurum bünyesinde çalışan özel eğitim öğretmenleri disleksi tanısıyla gelen ögrencilerimize değerlendirme kurulu ile birlikte değerlendirilerek yıl içerisinde alacağı eğitim planlanır ; 1 yıl içerisinde ayda 12 seans birebir eğitim verilerek çoçuklarımızın genel eğitiminde başarısının yükselmesi için katkı sunmaktayız.Bununla birlikte ailenin evde çoçuklara nasıl davranması , nasıl katkı sağlanması gerektiğini uzman öğretmenlerimiz tarafından bilgilendirme sağlamaktadır.Çocuğun örgün eğitim aldığı okul rehber öğretmeni ve sınıf öğretmeni ile diyaloga geçerek bireyin destek eğitim sayesinde ,örgün eğitimindeki başarısını desteklemektedir.Ailesinde ve çevresinde özel öğrenme güçlüğü (disleksi) çeken birey var ise ilimizdeki Rehberlik ve Araştırma Müdürlüğüne başvurarak ilimizde hizmet sunan Rehabilitasyon merkezlerinden destek eğitimi alabileceklerini söyledi.