SGK Tarafından Karşılanmayan Kanser İlaçları ve Hukuki Süreçler

Kanser tedavisinde kullanılan ilaçların bazıları, özellikle immünoterapi ve akıllı ilaç tedavisi gibi yeni nesil ilaçlar, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından karşılanmamaktadır. SGK, yalnızca Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) ve Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi’nde yer alan ilaçların bedelini öder. Ancak bu listedeki ilaçlar bile belirli hastalık türleri ve tedavi süreçlerine bağlı olarak karşılanmaktadır. Dolayısıyla, listedeki bir ilacın her durumda SGK tarafından ödeneceği anlamına gelmemektedir.
Özellikle immünoterapi ve akıllı ilaçlar, geleneksel kemoterapi ve radyoterapiye yanıt vermeyen ileri seviye hastalar için umut vaat eden tedavi yöntemleri olmasına rağmen, SGK’nın geri ödeme kapsamı dışında kalmaktadır. Bu ilaçların kürü maliyet bakımından hastalığa göre değişmekte olup, hastaların hangi hastalıkta kaç kür tedaviye ihtiyaç duyacağı kesin olarak belirlenememektedir. Bu durum, maddi imkânları sınırlı olan hastalar ve yakınları için büyük bir ekonomik yük oluşturmaktadır.
SGK tarafından genellikle karşılanmayan bazı kanser ilaçları şunlardır:
 Keytruda (pembrolizumab)
 Opdivo (nivolumab)
 Tecentriq (atezolizumab)
 Altuzan (bevacizumab)
 Trastuzumab (Herceptin)
 Rituximab (MabThera)
 Cetuximab (Erbitux)
Bu ilaçlar genellikle ileri evre kanser vakalarında veya diğer tedavilere yanıt vermeyen hastalarda kullanılmaktadır. Ancak, yüksek maliyetleri sebebiyle SGK tarafından karşılanmamaktadır.
SGK’nın ilaç bedelini karşılamaması durumunda izlenmesi gereken hukuki yollar şunlardır:
1. Endikasyon Dışı İlaç Başvurusu:
Öncelikle Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’na başvuru yapılarak, ilacın onaylanmamış bir kullanım alanı için kullanılmasına izin istenebilir. Bu başvurunun kabul edilmesi, dava sürecinde ihtiyati tedbir kararı alınmasını kolaylaştırabilir. Eğer başvuru reddedilirse, birkaç ay boyunca ilacın kullanılması ve yeni tıbbi raporlarla tekrar başvuruda bulunulması mümkündür.
2. SGK’ya Başvuru:
SGK’ya, ilaç bedelinin karşılanması için başvuru yapılmalıdır. Başvuru dilekçesinde, ilaç ismi, hastalık teşhis raporları, doktor görüşleri, yurtdışında ilacın nasıl kullanıldığına dair bilimsel makaleler ve uzman mütalaaları gibi detaylı bilgiler sunulmalıdır. SGK, genellikle Bedeli Ödenen İlaç Listesi’nde olmayan ilaçlar için bu talepleri reddetmektedir.
3. SGK’ya Karşı Dava Açılması:
SGK’nın başvuruyu reddetmesi halinde, İş Mahkemeleri’nde dava açılabilir. Dava sürecinde, “ilaçların dava süresince kesintisiz olarak SGK tarafından karşılanması” için ihtiyati tedbir
talep edilebilir. Endikasyon dışı ilaç onayının alınmış olması ve ilacın bilimsel çalışmalara dayandığının ispatlanması ihtiyati tedbir kararının alınma olasılığını artırmaktadır.
Mahkeme Süreci ve Kararları
Mahkeme, kanser ilacının tıbbi gerekliliği konusunda bilimsel kanıtlar sunulmasını talep edebilir. Eğer mahkeme ihtiyati tedbir talebini kabul ederse, hastane tarafından ilaç doğrudan SGK’ya faturalandırılabilir. Mahkemenin nihai kararında SGK’nın ilaç bedelini ödemesi yönünde karar çıkarsa, SGK’ya başvurularak kararın uygulanması sağlanır. Olumsuz bir mahkeme kararı durumunda, iç hukuk yolları tüketildikten sonra Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurulabilir.
Yargıtay 10. Hukuk Dairesi kanser hastasının kullanması gereken bir akıllı kanser ilacının bedelinin Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından karşılanması talebiyle açılan davada 09/01/2025 tarihli kararında genel olarak mutlak şifa şartının aranmadığını diğer tedavi ve sistemlere göre bu ilacın kullanılmasının daha etkin olmasının SGK’nın akıllı ilaç bedelini ödemesi için yeterli olduğuna dair emsal bir karara imza atmıştır. Yargıtay’ın kararına göre sonuç olarak artık mutlak şifa şartı aranmamaktadır denilebilmektedir.