1. GİRİŞ
Boşanma, evlilik birliğinin mahkeme kararı ile sona erdirilmesidir. Türk Medeni Kanunu’na
göre boşanma davası, çekişmeli veya anlaşmalı olarak iki şekilde açılabilir. Bunlardan özellikle
tarafların karşılıklı uzlaşı içinde olduğu anlaşmalı boşanma, hem taraflar hem de yargı sistemi
açısından daha hızlı ve pratik bir çözüm yolu olarak öne çıkmaktadır. Anlaşmalı boşanmanın
temel unsuru, eşlerin boşanma ve sonuçlarına ilişkin tüm konularda mutabık kalmış olmasıdır.
Bu mutabakat ise, yazılı bir belge olan anlaşmalı boşanma protokolü ile somutlaştırılır.
2. ANLAŞMALI BOŞANMA ŞARTLARI
Türk Medeni Kanunu’nun 166/3. maddesi, anlaşmalı boşanmanın şartlarını düzenlemektedir.
Buna göre, anlaşmalı boşanma davası açılabilmesi için:
Evlilik en az bir yıl sürmüş olmalıdır.
Eşler birlikte başvurmalı ya da bir eşin açtığı boşanma davası diğer eş tarafından kabul
edilmelidir.
Tarafların mahkemeye bizzat katılarak boşanma iradelerini açıklamaları zorunludur.
Taraflar, boşanmanın mali sonuçları ve varsa çocukların durumu konusunda anlaşmış
olmalıdır. Bu anlaşma, hâkim tarafından uygun bulunmalıdır.
Bu şartlar yerine getirildiğinde, hâkim tarafların iradelerini özgürce ortaya koyduklarına kanaat
getirirse boşanmaya karar verir.
3. ANLAŞMALI BOŞANMA PROTOKOLÜNÜN İÇERİĞİ
Anlaşmalı boşanma protokolü, eşlerin boşanmanın mali ve kişisel sonuçlarına ilişkin tüm
mutabakatlarını yazılı olarak beyan ettikleri belgedir. Bu belge, davanın en önemli delilidir ve
hâkim tarafından onaylanmak zorundadır.
Protokolde yer alması gereken başlıca unsurlar şunlardır:
Boşanma iradesi: Eşler boşanmayı kabul ettiklerini açıkça belirtmelidir.
Maddi ve manevi tazminat talepleri: Talep varsa miktarları, yoksa haklardan feragat
edildiği açıkça yazılmalıdır.
Nafaka düzenlemeleri: Yoksulluk ve iştirak nafakası konusunda anlaşma sağlanmalı
ve miktar belirtilmelidir.
Çocukların velayeti: Ortak çocuk varsa, velayetin kimde kalacağı kararlaştırılmalıdır.
Kişisel ilişki düzeni: Çocukla görüşme süreleri ve koşulları açıkça belirlenmelidir.
Mal paylaşımı: Evlilik içinde edinilen malların paylaşımı yapılmış olmalı, bu
paylaşımın kabul edildiği beyan edilmelidir.
Bu protokol, tarafların özgür iradeleriyle hazırlandığına dair imzalanmalı ve dava dilekçesiyle
birlikte mahkemeye sunulmalıdır.
4. MAHKEME SÜRECİ VE HÂKİMİN ROLÜ
Anlaşmalı boşanma süreci genellikle tek celsede tamamlanmaktadır. Ancak protokol her ne
kadar taraflar arasında uzlaşıyla hazırlanmış olsa da, hâkim protokolün kamu düzenine
uygunluğunu gözetmekle yükümlüdür. Özellikle çocukların velayeti ve nafaka gibi hususlarda,
hâkim kamu yararını ve çocuğun üstün menfaatini ön planda tutar. Uygun bulmadığı
durumlarda taraflardan düzeltme talep edebilir.
5. SONUÇ
Anlaşmalı boşanma, tarafların medeni bir şekilde evlilik birliğini sonlandırmasına olanak
tanıyan en hızlı ve az yıpratıcı yöntemdir. Ancak bu sürecin sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi
için, anlaşmalı boşanma protokolünün dikkatle ve eksiksiz biçimde hazırlanması büyük önem
taşır. Özellikle çocuklar ve mal varlığına ilişkin düzenlemeler özenle ele alınmalı, tarafların
mağduriyet yaşamamaları adına gerekirse bir hukukçu desteği alınmalıdır.
