Ülkemizde, içerisinde yaşadığımız şehirde, ‘sigara ile verilen
mücadeleyi…’ biliyoruz. Bu mücadeleyi de şüphesiz takdirle
karşılıyoruz. Rahmetli Cüneyd Arkın’ın hayatının son 15 yılı, ‘alkol
bağımlılığıyla verdiği mücadele ile geçmişti’ Rahmetli Cüneyd Arkın
bir sanatçı olmanın yanında, ‘doktor titriyle’ Anadolu’yu bir baştan
öte başa kadar dolaşmışlar. Öyle ki, her konferansı stadyumları
dolduran 5-10 bin kişiye hitap etmişler. Cüneyd Arkın bir
sohbetlerinde şöyle derler; “yüzlerce kaleyi fethettim, binlerce
orduyu bozdum, binlerce askeri yendim ama ona (alkole) yenildim!”
Alkol ve sigaraya bağımlılık çetin bir dert… İnsan vücudunda meydana
getirdiği yüzlerce zararı/ veya hasarı bilmemize rağmen onu bir türlü
terk edemiyorsunuz. Necip Fazıl’a sormuşlar, “-Neden sigarayı bu kadar
çok seviyorsun?” Necip Fazıl’ın cevapları şöyle, “Benim için yanan bir
tek o var!” Öyle bir yangın ki, ‘ciğerlerimizi yakıyor!’
2023 yılı içerisinde, “bir buçuk milyar insan sigara ve diğer tütün
ürünlerine bağımlı!” Bunu, uzmanları belirtiyorlar. Türkiye’de,
2018-2023 yılları arasında; “sigara içenlerin sayısı 17 milyonun
üzerinde…”
TADAB (Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu) verilerine şöyle bir
bakalım dedik.
“2023 yılında üretilen 189 milyar adet sigaranın 137,38 milyar adedi
288 milyar TL perakende satış hasılatı ile iç satışa konu olmuş; 49.74
milyar adedi ise 490,59 milyon dolar karşılığında ihraç edilmiştir.”
Elâzığ Şehrinin 2023 yılı toplam ihracatından (343 milyon 419 bin
dolar) daha fazla…
Sigara bağımlılığı bizleri ürkütmektedir. Öyle ki, Ülkemizde nüfusun
yüzde 30’ları bir ya da birden fazla tütün ürünü kullanmaktadır. Bunun
adı, ‘bağımlılıktır’ İnsanımıza, onun sağlığına bela olabilecek bir
bağımlılıktır.
Dünya genelinde, 1,5 milyara yakın kişi sigara içmektedir. Tütün
kullanan kişi sayısının en fazla olduğu ülkeler sıralamasında, Çin,
Hindistan ve Endonezya ilk sıraları paylaşmaktadır. Bu ülkeleri 17
milyon civarında tütün kullanan kişi sayısı ile Türkiye 10.ncu sırada
yer almaktadır… Derinden bir ah çekiyorsunuz değil mi? Onlarca
konferans, onlarca çalışma, onlarca emek ve zararları üzerinde ilmi
verilerin bilinmesine rağmen…
Sigaranın ilk kullanım tarihleri M.Ö. 3000’li yıllara kadar uzanıyor.
Mısırlılar, Güney Amerika’da Mayalar, Hindistan’da… Tütünü ilk defa
tüttürerek içenler, Kızılderililer…
Tütünle/ veya sigarayla mücadele de, öncelikli görev ailelere
düşmektedir. Anne ve Babalar, “4.ncü Murat gibi bir tavır içerisinde
de olmamalılar…” Ailede, anne ve baba, evlatlarına karşı birer, rol
modeldir…
TUİK’in, Türkiye Sağlık Araştırması 2022 raporuna göre, “her gün tütün
kullanan 15 yaş ve üstü bireylerin oranı yüzde 28,3 olarak
belirleniyor!”
Sigarayı Türkiye’ye kimler, ne zaman getirdi?
11. Beyazit döneminde Yahudi doktor ve tüccar Moşe Hamon olduğu
belirtilir. İspanya Yahudilerini gemilerle İstanbul’a taşıyan 11.
Beyazit Dönemindedir.
Nasıl ki bu dönemde ilk matbaayı Osmanlı topraklarına/ İstanbul’a,
Yahudi Haham Gerson tarafından 1490’lı yıllarda getirilmişse; bir
başka Yahudi doktor ve tüccar Moşe Hamon, tütün bitkisini Osmanlı
topraklarına tanıtarak sigaranın yayılmasına öncülük edecektir. Belli
bir müddet sonra da, Moşe Hamon’un Sultan Süleyman’ın doktoru
olacaktır. Burada mutlaka Moşe Hamon’un hayatı incelenmelidir. Hamon,
“Arapça, Türkçe ve Farsça bilen iyi bir linguistti… Yahudi
öğretilerinin de erbabıydı…”
En büyük üzüntümüz nedir? Ülkemizde, sigara alışkanlığının on bir yaşa
kadar düşmesidir. Ülkemizde, hatırlanacağı üzere 2008 yılında
çıkarılan kanunla, ‘kapalı alanlarda sigara içilmesi yasaklanmıştır’
Ülkemizde müspet bütün adımlara, anlatımlara, reflekslere rağmen
sigaranın önüne bir türlü geçilememiştir.
Biraz gariptir ama doktorlarımız/ veya hekimlerimizin sigara içmeleri…
Yapılan araştırmalar göre, “Erkek hekimlerin yüzde 40,3, kadın
hekimlerin yüzde 33,3’ü sigara içmektedir!”
Birçok önemli siyasetçinin, devlet adamının, sanatçıların, yazarların,
ediplerin, iş dünyasının önemli şahsiyetlerinin sigara içtiklerini
biliyoruz… Bizlerin de yakından tanıdığı toplumun saygın kesiminde/
veya gönüllerinde yer alan insanların sigara içtiklerini biliyoruz.
Atilla İlhan’dan; “sessizce bir cıgara yakardın/ parmaklarımın ucunu
yakardın/ kirpiklerini eğerdin bakardın/ üşürdüm içim ürperirdi/
felaketim olurdu ağlardım!”
Sigara ile mücadeleye daha kararlı bir şekilde devam… Biraz da, ‘sanat
dünyamıza dönelim…’ Onları bu mücadelenin içerisine alabilmenin
adımlarını atabilir miyiz?
Selam ve Muhabbetle…
