Bed­ret­tin Ke­leş­te­mur

Elazığ Ağın ve badem şekeri

Bed­ret­tin Ke­leş­te­mur

Elâzığ’ın Ağın İlçesi, Türkiye'nin en fazla okuma- yazma oranına sahip
olmasının yanında, Ülkemizin, 922 ilçesi arasında “Erdemli insanıyla
birlikte huzur Kenti…” olarak bilinir. Bu benim şahsi kanaatimdir.
Türkiye’de, ‘insanlara arasında kin, nefret, husumet ve kavganın
olmadığı/ veya bununla birlikte Adliye Sarayının ve Cezaevinin de
olmadığı yegâne ilçemizdir’
Ağın İlçemiz, Elâzığ İlimizin kuzey batısında yer almakta olup,
Elâzığ’a uzaklığı 77km’dir. 1954 tarihinde İlçe olan Ağın’ın yüzölçümü
ise sadece, 268 km2’dir. Keban Baraj Gölüne olan kıyı şeridi ise 70
km’dir.
2024 yılı içerisinde, Ağın İlçe Toplam nüfusu, “2 bin 834 kişidir…”
Yaz aylarında bu nüfusun 2’ye veya 3’e katlandığını söyleyebiliriz.
Ağınlılar, Ankara, İstanbul, İzmir ve diğer İllerde olsalar da,
Sıla-ı Rahim’e önem verirler… Her Ağınlı, ‘doğdukları/ veya çocukluk
yıllarının geçtiği kendi topraklarına sevdalıdır…’
Ağın İlçesi, gerek yüzölçümü ve gerekse nüfus olarak, oldukça sınırlı
bir ilçemizdir. Böyle olmasına rağmen, Ağın İlçesinin bütün Türkiye’de
bilinen, “4 incisi vardır…” Bunlar, “meşhur Ağın Leblebisi,  Ağın
Üzümü, Narı ve artık günümüzde önemli bir katma değere sahip bulunan,
“bademi…” söyleyebiliriz.
Ağın İlçemiz, ‘dağları, vadileriyle badem ormanına dönüşmüş’ Ağınlı
hemşerilerimiz, ‘modern teknolojileri kullanıyor…’ İlçe içerisinde
oluşturdukları, ‘Kooperatif marifetiyle de…’ üretici ve tüketici
arasında en sağlıklı veri tabanını oluşturmuş bulunuyorlar.
Ağın İlçesinde, “8 bin dönüm alanda badem hasadı yapılıyor…” Bu yılki
badem rekoltesi, “3 bin tona yakın düşünülüyor…”
Elâzığ İli, Badem üretiminde Türkiye’de 13.sırada yer almış bulunuyor…
Badem üretiminde Türkiye’ye baktığımızda, ilk sırada,  üretimde yüzde
15’lik paya sahip bulunan Adıyaman İli yer alıyor. Adıyaman ilini
Manisa ve Şanlıurfa İllerimiz takip ediyor.
Dünya ölçeğinde Türkiye badem üretiminde “2020 yılı FAO verilerine
göre 159 bin ton badem üretim miktarıyla dünyada beşinci sırada yer
almaktadır!” Yer küresinde en fazla badem üreten ülkeler, “ABD,
İspanya, İran ve Fas…” olarak sıralanır.
Şu önemli bilgiye de sizlerle paylaşalım, “Bademin anavatanı, Orta Asya’dır…”
Badem de, ‘dut ağacı gibi toprağı seven…’ bu coğrafyanın kültür
değerlerimizle bütünleşen doğal gıda ürünleri arasında yerini alan
konuma sahiptir. Badem, bilindiği gibi sert kabuklu bir meyvemizdir.
Bademin tam olgunlaşmamış olanına, ‘çağla…’ diyoruz. Badem, halk
dilinde, “payamdır!”
“Ak Topraklar Üzerinde Bir İlçe…” olarak tanımlanan Ağın İlçemiz,
‘sınırlı imkân ve coğrafyasına rağmen…’ Türkiye’mizde ismini, “badem,
Ağın Leblebisi, Ağın Narı ve Ağın Üzümüyle birlikte…” anılmayı
başarmıştır.
Yıllarca bu köşemizden seslendik… Ama ne çare! Sesimizi duyan yok!
Ağın İlçemizi, Fırat Üniversitesi bünyesinde, “Meslek Yüksek Okulunun
Açılması…”
Bizler, Harput için; “Açık Hava Müzesi…” ifadesini bilerek ve de
üzerinde düşünerek kullanırız.
Ağın İlçemizde, “Doğal Gıda Ürünlerinde…” bir atölye gibi
gözlemlenmektedir. Veya bilimsel bir dille ifade edecek olursak,
‘Laboratuvar gibi…’ gözlemleyebilirsiniz.
Sıklıkla bu köşemizde, “Tarım ve Ziraatın endüstrileşmesi gereğine…”
sıklıkla vurgu yaptık!
Ağın İlçemize, başta badem olmak üzere yıllar itibariyle artan
ürünlerimizi tabii olarak, ‘verim ekonomisi üzerinde
değerlendirmeliyiz’
Düşünelim, badem ana yemeklerde çiğ badem olarak tüketildiği gibi…
“Bademli balık, şehzade pilavı, Özbek pilavı, sütlü bademli çorba,
acem pilavı…” yemek kültürü içerisinde bilinenlerdir.
“Badem Ezmesi…” artık paketlenerek ihracatı yapılmaktadır.  Badem,
“süt, yağ, un ve macun olarak da tüketilmektedir…” Besin değeri yüksek
ürünlerimizi tüketiciyle niye buluşturmayalım!
Bu köşemizde defalarca yazdık/ usanmadan yazmaya devam edeceğiz!
Milli Eğitim Bakanlığınca,  2024 Yılında, Türkiye’de tarım alanında
nitelikli iş gücünün karşılanmasına destek olunması amacıyla altı
ilde, “yedi tematik tarım mesleki ve teknik Anadolu lisesi açıldı…” Bu
iller;  Tokat, Adıyaman, Artvin, Ordu, Denizli, Ardahan… Açılan
okullar, bu illerimizin ilçelerine açılıyor.
Milli Eğitim Bakanlığının resmi sitesine girmenizi arzu ederim. Tarım
Meslek Liseleriyle ilgili şu bilgiler yer alıyor; “Tarım alanında
eğitim verilen okul sayısı 2020 yılında 72 olurken, 2024 yılında bu
sayı 146’ya ulaştı…” Günümüzde, Tarım mesleki ve teknik Anadolu
liselerinin hayati önem taşıdığını belirtmek isterim. Elâzığ Ağın
İlçemiz, 'eğitim tarihimizdeki performansıyla bu ideal okulun Ağın
İlçe Merkezinde açılması yönünde en uygun ilçemiz olduğunu belirtmek
isterim…
Ağın İlçemiz, ‘küçük coğrafya alanına rağmen yıldızı parlayan bir
ilçemiz…’ niye olmasın!
NOT; Hamit Göktürk Beyefendi, “,Uygur Türklerinde bademli sütlü çay da
yapılır. Badem havanda dövülür ve kaynayan süte karıştırılır üzerine
de demli siyah çay ilave edilerek içilir. Özellikle kış aylarında
kadirdak tozu ile takviye edilerek içilir. Doğu Türkistan’ın
kuzey(Cungarya) bölgelerindeki Soydaşlarımız bu ak çay/Sutçay
dediğimiz çayı içmedikleri zaman başlarının ağrıdığını söylerler.”
Yazımızda, Bademin ana vatanının Orta Asya/ Türkistan olduğunu
belirtmiştik. Hamit Bey’in görüşleri bizim görüşlerimizi bütünüyle
desteklemektedir. Selam ve Muhabbetle

Yazarın Diğer Yazıları