TOKİ Ne Güne Duruyor?
Azalan yeni konut arzına karşılık artan konut talebi, salgın nedeniyle ertelenen evlilikler, yüz yüze eğitimin yeninden başlayacak olması, kentsel dönüşümün oluşturduğu kiralık konut talebine bir de fırsatçı ev sahipleri eklenince ev kiraları son dönemde katlandı. Araştırmalar 81 ilde son bir yılda kiraların ortalama yüzde 55 arttığını ortaya koydu. Özellikle üniversite illeri olan Bursa, Konya, Erzurum, Elazığ ve Samsun gibi yerlerde kiralar son bir yılda yüzde 50'nin üzerinde arttı.
Milletvekilleri, halkın gerçek gündemlerini nihayet Cumhurbaşkanı ve ilgili bakanlıklara iletme gibi bir görevlerinin olduğunu nihayet hatırladılar ve illerde yaşanan kira sıkıntılarını Hazine ve Maliye Bakanlığı'na ilettiler.
Hükümet, son dönemde vatandaşları isyan ettiren ev kiralarındaki artış için harekete geçti. Avrupa'daki gibi ev kiralama şirketleri modeli üzerinde durulurken, çalışmayla inşaat firmalarının kiraya verecek evler yapmasını sağlayacak bir mevzuat oluşturulması hedefleniyor.
Bu formülü kim buldu, kim tavsiye etti ve hiçbir reel gerçekliği olmayıp hayata geçmesi mümkün olmayan bu öneriyi kim ciddiye aldı bilinmez ama bunu tartışanların Türkiye gerçeklerinden asla haberi yok demektir.
Az çok ticareti bilenler bilir ve inanır ki hiçbir iş insanı ve yatırımcı parasını kiraya vermek üzere bina yapmaz. Yine buna ayıracağı sıcak parasını farklı şekillerde değerlendirse daha çok kazanacağını çok iyi bilir.
Ve iş insanlarının konut ve işyeri sahibi olmasındaki bilinen ve hep uygulanan formülü şudur. Eğer bir ev ya da konutun bedeli, 10 yıllık kira ile karşılanacaksa ekonomiktir. Değilse değildir.
Alın size bir formül. İş adamı konut yaptı ve aylığı 1.500 TL’den kiraya verdi. Yıllık kira bedeli 18 bin. On yıllık kira getirisi 180 bin. Hadi zamlarla birlikte 200 bin.
200 bin TL’ye bu şehirde yeni bir ev alma şansınız var mı? Asla… Elazığ’da ortalama bir dairenin fiyatları 450 binden başlayıp 1 milyon 250 bine kadar ulaşabiliyor.
Hükümet yetkilileri, iş adamlarına bu yolu gösterip göstermelik üç-beş kalemde destekleme dahi yapsalar bu formül tutmaz.
Eğer hükümet bu konuda samimiyse ve kiraları kontrol altına almak istiyorsa TOKİ ne güne duruyor.
Arsa bedava, altyapı ve üst yapı bedava. Yapılacak tek şey kiralık amaçlı konut yapım ihalesine çıkmak ve bunu belirli kurallar ve sözleşmelere bağlayarak halka kiraya vermek.
Özel firmalar için bu yöntem çok karlı olmazken, özellikle arsanın ücretsiz olması ve açık ihalelerdeki rekabet ve yarışma ile konutları daha ucuza mal edeceği ve konut sayılarını çok tutacağı için TOKİ için ekonomik olarak daha fazla kazancı dahi olabilir.
Biz Anadolu’nun küçük bir şehrinde kalem oynatan bir gazeteci olarak TOKİ formülünü düşünür ve bunun daha mantıklı olduğunu ifade ederken, Ankara’daki bazı bürokratların kuruluş amacı dar gelirli insanlara yardım etmek olan TOKİ formülünü pas geçip olmayacak duaya amin deme mantığını anlamamız mümkün değil.
Demek ki Ankara’da bu sorunu kendine dert ederek samimi çalışan bürokrat kalmamış.
