Tersine göç ekonomiye nasıl yansır?
61 yıllık Baas Rejimi'nin uyguladığı zulmün geride bıraktığımız 13 yılda büyük bir iç savaşa neden olduğu Suriye'den ülkemize gelen milyonlarca mülteci, muhaliflerin zaferinin ardından ülkelerine dönüş için hazırlık yapıyor. Hakimiyet, mültecilerin ülkeye dönüşünün ekonomiye, ev ve araba fiyatlarına nasıl yansıyacağını uzmanlara sordu.
Suriye’de HTŞ ve ÖSO öncülüğünde Esad Rejimine karşı başlatılan operasyonlar kısa sürede sonuç verdi ve 13 yıllık iç savaş rejime muhalif grupların zaferiyle sonuçlandı.
Birçok küresel gücün, terör örgütünün, istihbarat servislerinin ve en başta da Esad’ın şeytani amaçlarıyla yakıp yıkılan Suriye’nin yeniden inşa sürecinin başlamasıyla birlikte hız kazanması beklenen geri dönüşün en başta Türkiye ekonomisine nasıl yansıyacağı merak ediliyor.
Bu konuda Suriyelilerin yoğun olarak çalıştığı tekstil sektörünün temsilcisi Elazığ Tuhafiyeciler ve Konfeksiyoncular Odası Başkanı Mitat Ulaş ve kira ve araba fiyatları konusunda da Yatırım Uzmanı İhsan Babürhan Hakimiyet Haber’e özel açıklamalarda bulundu.
MİTAT ULAŞ:“ELEMAN KONUSUNDA EKSİKLİKLER YAŞANACAK”
Suriyelilerin yaklaşık 13 yıldır Türkiye’de birçok sektörde istihdama katıldıklarını, ekonomi ve üretimde rol oynadıklarını belirten Ulaş, tersine göçün birçok sektörü etkileyebileceğini belirterek: “Suriyeli kardeşlerimizin kendi ülkelerine dönüp kendi vatanlarında yaşaması ayrı bir güzelliktir. Rejimin vermiş olduğu sıkıntı, baskı ve buna benzer hadiselerle birlikte ülkesini terk edip, ülkemize sığınan Suriyeli vatandaşların evet ülkemizin hemen hemen her şehrinde faaliyetleri gerçekleşmiştir. Gerek bireysel faaliyetleri gerekse mevcut esnaflarımızın yanında çalışan Suriyeliler olmuştur. Bizler yaklaşık olarak 7-8 yıl totalde de 13 yıla tekabül eden bir süre içerisinde onlarla yaşadık, onlarla var olduk. Onlara iş verdik, kapımızı açtık, aş kazandırdık. Ama bugün itibariyle evet ülkelere dönecekler. Suriyeli vatandaşlar bizim iş gücümüze ciddi manada katkı sunmuşlardır. Gitmeleri her sektörü etkilediği gibi bizim sektörü de ciddi mana da etkileyecektir. Elaman konusunda eksiklikler yaşanacak, bunu kabul etmek lazım. Ülkemizde ve şehrimizde bu sıkıntıyı yaşamamak adına bunu devam ettirmemek adına mutlaka ve mutlaka bizim genç jenerasyonu işe kazandırmamız lazım.” şeklinde konuştu.
“ETKİ ZAMANLA AZALIR”
Tersine göçün ekonomide sıkıntılara neden olacağını ancak bu etkinin zamanla azalacağını belirten Başkan Mitat Ulaş, “İmalat yapan yani üretime dayalı olarak faaliyet gösteren esnaflarımızın meslek ayırmamaksınız her sektörün yanında Suriyeli kardeşimiz çalışıyordu. Bunu oransal verilere vurabilirsek bizim kendi sektörümüz olan, tekstil anlamında evet çok fazla Suriyeli kardeşlerimiz var. Bizim sektörümüz dışında daha yaygın olan, daha yoğun olan sektörlerimizde bulunmakta. Bunlar özellikle organize sanayi bölgesi esnaflarımız sanayici kardeşlerimizin Suriye uyruklu çalışanları daha fazla olduğunu düşündüğüm için daha fazla etkilenecektir. Suriyelilerin ekonomiye katkısı olduğu kadar gidişi mutlaka ekonomide sıkıntı yaşanmasına neden olacaktır. Fakat zamanla bu etkinin azalacağını düşünüyorum.” dedi.
İHSAN BABÜRHAN:“ELAZIĞ’DAKİ KONUT VE KİRA FİYATLARI ÇOK FAZLA ETKİLENMEZ”
Suriyelilerin ülkelerine dönmesinin konut ve kira fiyatlarına yansımasını yorumlayan Babürhan: “Ülkemizde tahmini üç milyon Suriyelinin olduğu düşünülüyor. Bir evde beş kişinin yaşadığı hesaplandığında altı yüz bin konutta Suriyelinin yaşadığı tahmin ediliyor. Bu oranın sadece üç yüz bininin İstanbul'da yaşadığı düşünülürse geriye kalan büyük kısmının da diğer büyük illerde yaşadığı düşünülüyor.” ifadelerini kullandı.
“BÜYÜK ŞEHİRLERDE DÜŞÜŞ YAŞANIR”
Tersine göçün daha çok büyük şehirlerdeki gayrimenkul sektörünü etkileyeceğini tahmin ettiğini belirten Babürhan: “Elazığ özelinde değerlendirdiğimizde, bize gelen Suriyeliler genellikle düşük bütçeli insanlar. Zengin olanların büyükşehirlerde yaşadığı biliniyor. Yani büyükşehirlerde olduğu gibi kalabalık bir Suriyeli nüfusumuz yok. Olanlar da şehrin dar gelirli mahallelerinde, 20-30-40 yıllık eski ve doğal gazı olmayan sobalı evlerde yaşıyorlar. Bu yüzden Elazığ’dan göç sağlandığı takdirde kiralık ve satılık konutlarda ciddi bir değişiklik beklemiyoruz. Çünkü bu mahalleler diğer mahallelere oranla zaten düşük gelirli vatandaşların yaşadığı yerler. Buralardaki göç Elazığ piyasasını etkilemez. Ancak İstanbul gibi Büyükşehirlere bakarsak, tahminen 300 bine yakın konutta Suriyelilerin yaşadığı düşünülürse kışla beraber kiralık daire fiyatlarında ciddi bir düşüş veya durma olacağını tahmin ediyoruz.”
“DOLANDIRICILARA DİKKAT”
Suriyelilerin geri dönüşünde de bazı fırsatçıların ortaya çıkabileceğine dikkat çeken Babürhan: “Bunun dışında en önemli noktalardan biri şu: Bu tür kriz süreçlerinin olduğu her dönemde piyasaya mutlaka fırsatçılar çıkıyor. Biz bunu 2020 deprem döneminde yaşadık, haberlerini yaptık. İlerleyen zamanlarda dolandırıcıların “Suriyeliden uygun fiyata satılık ya da kiralık ev” ilanlarını ilan sitelerinde görmeye başlayacağız. Vatandaşların bu dönemde daha duyarlı ve dikkatli olması lazım. Çünkü dolandırıcılar bu krizi de fırsata çevirip birçok insanı dolandırmak isteyecektir. Vatandaşlardan ricam: bu tür durumlarda evi ve arabayı yerinde görmeden, satıcıyla tanışmadan, aracı sorgulamadan hiçbir işlem yapmasınlar. İnsanları kandırıp ellerinden paralarını alabilirler. Bu durumda hassas davranılmasını rica ediyorum.” uyarısında bulundu.
“ACİL SATILIK”
Geri dönüşün araç piyasasına yansımasını da değerlendiren Babürhan, “Son zamanlarda ilan sitelerinde gördüğümüz satılık ilanları konut bakımından Elazığ özelinde bir değişikliğe neden olmaz. İlimize gelen Suriyeliler genellikle düşük bütçeli olduğu için burada taşınmaz mülk sahibi olma gibi bir durumları olmadı. Araç satın almış olabilirler ancak dediğim gibi piyasayı etkileyecek bir durum ön görmüyoruz. Büyük şehirler için aynı şey geçerli değil elbette. Edindikleri mülkleri satıp ilk fırsatta ülkelerine dönmek isteyen çok sayıda Suriyeli var. İlk aşamada piyasayı büyük oranda etkilemese de bu durum kısa vadede, kısa süreli bir düşüşe neden olacaktır. Bir süre sonra “Suriye’ye gideceğim için acil satılık” şeklindeki ilanlar artmaya başlayacaktır.” ifadeleriyle açıklamasını sonlandırdı.
