Tarihi Harput'u böyle görmemiştiniz!
Günümüzden yaklaşık olarak dört bin yıl önce, denizden 1280 metre yükseklikte ve bugünkü Elazığ'ın 9 km kadar kuzeyinde, Uluova'ya hakim, birbirinden ayrı bloklar halinde stratejik önemi olan kayalıkların üzerine kurulmuş tarihi bir yerleşim yeri olan Harput, geçmiş tarihi ile günümüze ışık tutuyor.
Harput ve yöresi, Anadolu’nun en eski yerleşim yerlerinden biridir ve Harput’un yerleşim tarihi Harput Kalesi tarihiyle paralellik gösterir. Bu durum Harput tarihini M.Ö 2000 dolaylarına taşımakta olup, yörenin tarihi ise yapılan arkeolojik kazılarla M.Ö 10.000’lere (Paleolitik -Yontma Taş Devri) tarihlenebilmektedir.
Harput 1516 yılında Osmanlı hakimiyetine girmiş ve bu tarihten sonra coğrafi konumu nedeniyle önemli bir yerleşim merkezi olmuştur. Harput 1516’dan XIX. yüzyıl ortalarına kadar Diyarbakır eyaletine tabi bir sancak olarak kalmıştır. Diyarbakır eyaletine tabi diğer bazı sancaklar, XVI-XVII. yüzyıllar boyunca yurtluk-ocaklık veya hükümet statüsü altında mülkiyet üzere tasarruf edildiği halde Harput daima klasik sancağı olma özelliğini korumuştur.
Harput’un ilk tahriri 1518 Eylülünde tamamlanmış olup, bu tahrire göre şehri on üç mahalleden oluşmakta ve bunların dokuzunda Müslüman, dördünde gayrimüslim halk oturmaktaydı. 1523’te Müslümanların mahalle sayısı on dörde çıkarken gayrimüslim mahalle sayısının değişmediği görülmektedir.
1523-1566 tarihlerine göre şehrin girişinden başlayarak kalenin önüne kadar inen caddenin iki yanında yer alan Müslüman mahallerinden en yoğun nüfusa sahip olanları Molla Seyyid Ahmed, Cami-i Kebir, Arslaniye mahallesi idi. Nispeten yoğun bir yerleşmenin görüldüğü gayrimüslim mahallerinin en kalabalıkları ise şehrin Elazığ’a bakan batı tarafındaki Gürcü Bey ile doğu yamaçlarındaki Norsis mahallesiydi. Şehrin nüfusu giderek artmış ve 1523’te 8.300’ü , 1566’da 13.400’ü geçmiştir. 1516-1566 yıllarında toplam nüfusun %54-62’sini Müslümanlar, %38-46’sını gayri Müslimler teşkil etmekteydi.
Bu çerçevede tarihi Harput’un geçmiş dönemlere ait fotoğrafları da gün yüzüne çıkmaya başladı. Anadolu’nun en eski yerleşim yerlerinden biri olan Harput’a ait olan fotoğraflar sosyal medya da büyük bir ilgi görüyor.
Gün yüzüne çıkan fotoğraflar vatandaşları eski dönemlere götürürken, Harput hakkında daha detaylı bilgilere sahip olunmasını sağlıyor.
