Prof. Dr. Taşar: 'Türkiye farkını gösterdi'
Bir yandan ülkemizde yaşanan depremler sonrası, depremzede vatandaşların yanında olan başta barınma ve her türlü ihtiyaçlarını tüm zorlukları göze alarak yerine getiren Türkiye, bir yandan da çıkan yangınlar nedeniyle evleri yanan ve sigorta yaptırmayan vatandaşlarına kapılarını kapatan ABD... Yaşanan bu durumu değerlendiren Fırat Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. İzzet Taşar, tüm felaketlerde devletimizin her bir bireyin yanında olduğunu ve bu anlamda Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olarak çok ayrıcalıklı olduğumuzu ifade etti.
ABD’de günlerdir devam eden yangınlar sonrası oluşan milyarlarca dolarlık ekonomik yıkımın kim tarafından karşılanacağı merak ediliyor.
Dünya’nın en büyük ekonomisi ve askeri gücüne sahip ABD’nin California eyaletine bağlı Los Angeles kentinde 7 Ocak’ta farklı noktalarda başlayan büyük yangınlar hala kontrol altına alınamadı. Çoğunlukla zengin ve dünyaca ünlü insanların yaşadığı yerleşim alanlarında devam eden yangınların ekonomik boyutu 100 milyar doları şimdiden aşmış durumda.
Onlarca insanın hayatını kaybettiği ve 37 bin metrekare alanın kül olduğu yangında 10 binden fazla yapı hasar görerek kullanılamaz hale geldi. Saatteki hızı 150 KM’yi bulan rüzgarların etkisiyle yangınlar bir türlü kontrol altına alınamazken hala yaklaşık 57 bin yapının risk altında olduğu ifade ediliyor.
DOĞAL AFETLERDE ÜLKEMİZ VATANDAŞININ YANINDA OLMUŞTU, ABD HÜKÜMETİ İSE TOPU SİGORTA ŞİRKETLERİNE ATTI
Ülkemizde yaşanan her büyük felaket sonrası Türkiye Cumhuriyet Devleti büyük maliyetler ve ekonomik yüke rağmen vatandaşları mağdur etmemek adına her türlü yardım için seferber olurken ABD’de ise yapılan açıklamalar kamu bütçesinin sınırlı bir şekilde kullanılacağı yönünde bu nedenle sigorta yaptırmayanların zararlarını kendilerinin karşılaması öngörülüyor.
YANGINLARDA ÜNLÜ İSİMLERİN ETKİLENMESİ MEDYADA ÇOK FAZLA YER ALMASINA SEBEP OLDU
Fırat Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. İzzet Taşar ile yaşanan yangınlar sonrası ABD’de oluşacak ekonomik yıkımı konuştuk.
Taşar, gazetemize yaptığı özel açıklamada “Amerika'da Los Angeles kentinde çıkan yangın yaklaşık 10 bin yapının kullanılamaz hale gelmesine sebep oldu. Amerika halkının doğal afetlere karşı hazırlıklı olduğunu biliyoruz çünkü kıta sel kasırga gibi doğal afetlerle çok sık karşılaşıyor. Diğer taraftan oluşan bu yangının medyada çok daha fazla yer bulmasının sebebi medyatik isimlerin bu bölgede ikamet ediyor olması diyebiliriz. Sosyal medyada yapılan birçok paylaşım ünlülerin evini ve arazilerini yanarken çektiği görüntüler olayın magazinsel tarafını da bir hayli besledi. İlk günden itibaren işin ekonomik boyutu da konuşuluyor” dedi.
ÜLKEMİZ, DOĞAL AFETLERDE VATANDAŞIN YANINDA HEP YER ALDI
Taşar “Okuyucularımızın burada dikkat etmesi gereken çok önemli bir husus olduğunu düşünüyorum. Ülkemizde de benzer doğal afetler üzülerek ifade ediyorum ki son beş yılda çok kez yaşandı. Bunların ilki tüm dünyayı etkisi altına alan virüs salgını ardından ilimizin de bulunduğu bölgede gerçekleşen tarihi yıkıma sebep olan depremler ve sel felaketleri. Tüm bu felaketlerde vatandaşımız gerçekten çok mağdur oldu. Hem canı hem malıyla sınandı. Bunun altını özellikle çizmemiz gerekiyor, tüm felaketlerde devletimiz her bir bireyin yanında oldu, gerek sağlık hizmetleri konusunda gerekse depremde evini kaybedenlerin konut ihtiyacını gidermede, gerekse ekonomik olarak acil destek anlamında Türkiye Cumhuriyeti Devleti vatandaşları tüm bu felaketlerde devletini yanında hissetti. Türkiye'deki doğal afetlerin faturasını çoğunlukla devlet üstlendi inanın bu tüm dünya ülkelerini değerlendirdiğimizde çok sıra dışı bir durum. Bu anlamda Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olarak çok ayrıcalıklı olduğumuzu düşünüyorum” diye konuştu.
SİGORTASI OLMAYAN KİŞİLER ZARARINI KENDİ KARŞILAYACAK
Prof. Dr. Taşar “Amerika'daki yangınlarda 100 milyar doların üzerinde beklenen toplam ekonomik maliyetin kim tarafından karşılanacağı en önemli soru bu bence. Açıklanan rakamlar sigorta şirketlerinin tüm bu mağduriyetin sadece ve en fazla yüzde yirmilik kısmını kapsayacağı yönünde. İlgili devlet otoritelerinin de topu sigorta şirketlerine attığını okuyoruz. Kısacası Amerika'da şu an bu işin ekonomik yükünü eğer sigorta yaptırmışsa konut sahipleri sigorta şirketine yükleyecekken sigortası olmayan konut sahiplerinin ise bir başlarına bu maliyete katlanacaklarını söyleyebiliriz” diye kaydetti.
YANAN YAPILARDA SİGORTA ORANI YÜZDE 20 SEVİYELERİNDE
Yangın sonrası ABD de sigorta şirketlerinin hisse senetlerinin değer kaybı yaşadığını ifade eden Taşar “Bu bağlamda şunu hatırlatmamız gerekir dünyadaki tüm sigorta şirketleri Reasürans şirketlerine bağlı olup adeta merkezi bir yapı oluştururlar. Dolayısıyla Dünyanın herhangi bir yerindeki felaket veya yüklü miktardaki sigorta ödemelerinde, farklı varlıklar için de genel olarak primlerin yükselebileceğinden bahsedebiliriz. Yangının çıktığı bölgenin büyük araziler içerisinde konumlanan lüks malikânelerde olduğunu göz önünde bulundurursak yüzde 20 sigortalılık oranının düşük olduğunu söyleyebiliriz. Bunun sebebi ise sigorta şirketlerinin çok riskli gördüğü durumlarda çok değerli varlıkları sigortalamak istemiyor veya çok yüksek bedeller talep ediyor olması. Ülkemizde benzer durumları görebiliyoruz çok riskli üretim yapan fabrikalarında sigorta şirketi bulmada zorlandığını veya çok yüksek bedeller ödediğini biliyoruz. Yangın sonrası ABD de sigorta şirketlerinin hisse senetleri değer kaybı yaşadı, yaklaşık yüzde 5 civarında. Dünya ekonomisi açısından diğer bir soru işareti de doların seyrinin bu felaketle nasıl etkileneceği yönünde. Konu ile ilgili olarak kişisel fikrim, asıl belirleyicinin FED olacağı yönünde. Felaketin kamu bütçesi üzerindeki olumsuz etkisinin sınırlı olacağını düşünüyorum. Ülkemizde ki felaketlerin kamu bütçesi üzerindeki etkisi çok fazla oluyor hatta tabiri yerindeyse yükün büyük kısmı kamu bütçesi tarafından yükleniliyor” ifadelerini kullandı.
