Osmanlı sarayında Ramazanlar ve Bayramlar
Araştırmacı yazar Sedat Çağlıyan Osmanlı Sarayında Ramazanları ve bayramları bizlerle paylaştı.
KİLER-İ HÜMAYUNDAN DAİRELERE ŞURUPLAR İFTARİYELİKLER GÖNDERİLİRDİ
Sedat Çağlıyan,” Sarayda Ramazanlar çok güzel geçermiş.Bir hafta evvelinden hazırlıklar başlar temizlikler yapılır Kiler-i Hümayundan bütün dairelere (saray içindeki) türlü şuruplar ve iftariyelikler gönderilir.Sofralara altın varaklı kafesler kurulur.Seccadeler serilir saray imamı ve müezzinleri burada namaz kıldırırlar.Teravih namazları Enderun usulü ile kıldırılır.
Akşam top atışıyla beraber zemzemle oruç bozulur.Buzlu limonatalar,şuruplar ikram edilirdi.Bütün saray halkı ibadetle vakit geçirirdi.Padişah iftardan sonra kendi oğulları,saray dışından gelen şehzadeler ve biraderleriyle namaz kılardı.
Mabeyin’e gelen vükela sarayda iftar eder baş mabeyinci tarafından ağırlanır ve herkese atiye verilirdi.Her akşam bir tabur asker saray önündeki meydanlıkta iftar eder.Namaz kılar Ceyb-i Hümayun Nazırı tarafından diş kirası dağıtılırdı.Üç kere “padişahım çok yaşa”diyerek kışlalarına geri dönerler.
Ramazanın 15. günü Topkapı sarayında bulunan Hırkai Saadet ziyareti yapılırdı.Başta padişah dört atın çektiği saltanat arabasıyla diğer arabalarda Valide Sultan,kadınefendiler,şehzadeler ve saray bendeganı bulunurlardı.
Hırka-i Saadet ilk önce erkekler tarafından daha sonra bayanlar tarafından ziyaret edilirdi.Güzel sesli hoca efendi tarafından Kuran-ı Kerim Tilaveti olur padişah ayakta bekler .Her gelen yerden temenna ederek Hırka-i Şerifi ziyaret eder.Sonra padişahın verdiği Destimal-ı Şerifi alıp öpüp başlarına koyarak geri çekilirlerdi.
Genç şehzadeler üniformaları giyinmiş şekilde padişahın yanında beklerlerdi.Merasim bitince önce padişah sonra saray bendeganı Dolmabahçe veya Yıldız sarayına dönerlerdi”dedi.
RAMAZAN’IN 27.GECESİ KADİR GECESİ ALAYI ÇOK ŞAŞAALI OLURDU
Sedat Çağlıyan,”Ramazanın 27.gecesi olan Kadir gecesi alayıda çok şaşaalı olurdu.Son zamanda Aldulhamid hanın yaptırmış olduğu Yıldız Camisine giderlerdi.Padişah kendi arabasına Gazi Osman Paşayı ve oğlu şehzade Burhanettin efendiyi alır,camiye gelirdi.Paşalar,vezirler herkes büyük üniforma giyerlerdi.Harem halkıda başta Valide Sultan,Kadın Efendiler olmak üzere camiye gelirlerdi.Yıldız meydanında kışlalardan gelen askere peynirli pideler,nefis şerbetler verilirdi.Namaz bitince Hava-i fişekler atılır,askerlere izin verilir bandoları marşlar çalarak kışlalarına giderlerdi.Her taraf aydınlatıldığı için güzel bir manzara oluşurdu.
Sarayda bayramlar çok neşeli geçerdi.Sabah bayram toplarıyla herkes uyanır yeni elbiseler giyilirdi.Önce harem halkı arabalarıyla daha sonra padişahın arabası camiye doğru hareket ederdi.
Yol boyunca askeri birlikler ve bandolar durur Selam borusu ve bando çalınırdı.Padişah camiye gelip,mahfeli hümayuna çıkardı.Namaz bitince alay Dolmabahçe sarayına gelirdi.Biraz dinlenildikten sonra bayramlaşma töreni
başlardı.Tören Dolmabahçe sarayının büyük Mabeyin salonundaki yerde yapılırdı.Muazzam büyük salonun ortasına altın taht yerleştirilirdi.Marş başlar padişah Sultan Abdulhamid selam vererek tahta otururdu.Tahtın saçağını müşir Fuat Paşa ondan sonra da Ömer Rüştü Paşa tutmuştur.Tahtın arkasında şehzadeler damatlar ve başkatip bulunur.Sadrazam başta olmak üzere,vükela va müşirler sırmalı saçağı öperler.Birinci merasim böyle biter.Padişah salona geçer,biraz istirahatten sonra tören tekrar başlar.Şeyhülislam başta olmak üzere ulema salonda bekler.
Şeyhülislam tahtın önünde dua eder.Daha sonra patrikler kendi heyetiyle salona girerler.Dua ettikten sonra hahambaşı heyetiyle padişahın bayramını kutlar.Tören esnasında marşlar devamlı çalınır.Yine padişahın 15 dakika istirahatinden sonra tekrar salona geçer.Bu defa küçük rütbeli paşalar ve subaylar bendeganla tören son bulur.
Törenden sonra Harem dairesine şekerler dağıtılır.Padişah tarafındanda hanedanın evlerine,vüzera ve vükelaya şekerler gönderilir.Öğle yemeği Dolmabahçe sarayında yenilir.Daha sonra Hazinedar usta harem tarafında iki kişinin tuttuğu çantada altın paraları çıkarır serperdi.Bu paraları Haremağaları ve dışarıdan gelen çocuklar toplardı.Yemekten sonra ikamet edilen Yıldız sarayına gidilirdi.
Padişah harem dairesine gelince Valide Sultan başta olmak üzere yalnız kendi ailesini ve hazinedarlarının tebriklerini kabul ederdi.
Sultan Hamid zamanında Yıldız sarayı küçük köşkte bayramın 1. ve 2. günleri bando çalınır.2.günü akşamı diğer fırkaların bandoları gelip çalarlar atiyelerini alıp giderlerdi.Bayramın 1. günü Dolmabahçe sarayına gelen Vükel haremleri Yıldız sarayına gelirler akşam padişah tarafından kabul edilir tiyatro seyrederlerdi.Bayramın 2. günü şehzedeler Mabeyine evli Sultan efendilerde Hareme gelirlerdi.Sarayda ağırlanıp tiyatro seyrederler konaklarına dönerlerdi.
Saraylarda Ramazan ve Ramazan bayramının neşe içinde dolu dolu geçtiğini ifade etti.
