KIL DÖNMESİNE DİKKAT!
BAŞAK MERAL GÜNDÜZ Doğu Anadolu Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. FERİDUN BAYSAL kıl dönmesini Hakimiyet Gazetesi okurları için anlattı.
Kıl dönmesi nedir? (PİLONİDAL SİNÜS)
Büyük çoğunlukta kuyruk sokumunda yerleşir. Burada tek veya fazla sayıda delik olarak görülür.
Hastaların çoğu 15-25 yaş grubu içerisinde yer alır. 30 yaşından sonra sıklık belirgin şekilde azalır. 40 yaşından sonra artık nadirdir. Erkeklerde çok daha sık görülür. İnsan sağlığı hayatımızda en çok önem vermemiz gereken konuların arasında yer almaktadır. Farklı hastalıklar farklı kişilerde değişik şekillerde görülebilir. Bu hastalıklardan bir tanesi de kıl dönmesidir. Kıl dönmesi temel olarak insanda dışarı doğru büyümesi ve uzaması gereken kılların dışarı çıkmadan insan bedenine doğru büyümesidir. Bu büyüme sonrasında insan sağlığı açısından zararlı sonuçlar ortaya çıkmaktadır.
Kıl Dönmesi Neden Olur?
Kıl dönmesi rahatsızlığı farklı şekillerde görülebilmektedir. Öncelikle bu rahatsızlık herkeste görülebilmektedir. Belirli bir genetik durum olarak tespit edilen bir sebep bulunmadığı için insanlar arasında herkeste ve her cinsiyette görülebilmektedir. Bununla birlikte çok fazla oturan memur, şoför ya da kaykılarak oturmakta olan kişilerde daha fazla görüldüğü tespit edilmiştir. Bu kişilerde ve tüm kıl dönmesi görülen diğer hastalarda tespit edilen durum hastalığın genelde cildin ve kılların baskıya maruz kaldığı bölgelerde yoğunlaştığıdır. Bu da hastalığın görülme sebeplerinin dışarı çıkmaya çalışan kıl üzerinde baskı sonucu içeriye doğru dönme oluşmasıdır. Cildin dışına çıkmayan kıl içeride büyümeye devam etmektedir. Kadın ya da erkeklerin dar pantolonlar giymesi bile kıl dönmesine sebebiyet verebilmektedir. Bazı durumlarda da cildin içerisinde biriken sırt kılları gibi kılların etkisi ile de kıl dönmesi durumu görülmektedir.
Kıl Dönmesinin Oluşumu Hakkında Çeşitli Teoriler Var
Bugün için en çok kabul gören teori, hastalığın, kıl köklerinin ağzının tıkanması ve iltihaplanması sonucunda oluştuğudur. Hastalığın konjenital yani doğuştan gelen bir rahatsızlık olduğu fikrinin artık çok nadir olgularda geçerli olabileceği düşünülmektedir.
Kuyruk sokumunda ağrılı bir şişlik veya akıntı en belirgin belirti ve bulgulardır. Bu akıntı enfeksiyon varlığında kötü kokuludur.
Kıl Dönmesi 2 şekilde seyreder:
Akut şekil: Kızarıklık, şişlik, ağrı ve abseleşme ile seyreder. Tedavisi absenin boşaltılmasıdır.
Durgun şekil: Sinüs ağızları mevcuttur ama hasta sıkıntısızdır. Bu formun akut şekle geçmemesi için alınacak önlemler:
- Ağır sportif aktivitelerden kaçınmak
- Uzun süre oturmaktan kaçınmak
- Sentetik çamaşır giymemek
- Sık Sık çamaşır değiştirmek
- Bölgenin temizliğine dikkat etmek
- Sık duş almak.
Kıl Dönmesinde Evde Muayene
Şüphesi olan bireylerin;
- Oturur pozisyonda kuyruksokumunda daha önce olmayan bir ağrı veya rahatsızlık hissi
- Kuyruk sokumunun ortasında veya yakınında şişlik olması
- Kaba etlerin iki yana ayrılması ile orta hatta sinüs ağızların görülmesi
- Deliklerden akıntı ve irin gelmesi
Bu hastalık hangi yöntemle tedavi edilirse edilsin belli oranda tekrarlama yani nüks riski olan bir sağlık sorunudur.
“Dar giysiler, kıl dönmesine neden oluyor"
- Hastalığın oluşmasına yol açan birçok faktör mevcuttur. Vücuttaki kılların yapısı ve miktarı, kuyruk sokumundaki çukurluğun derecesi, uzun süre aynı pozisyonda oturulması, yapılan uzun yolculuklar, dar giysi giyilmesi, uzun süre banyo ve duş alınmaması, bölgenin ıslak ve nemli kalması gibi faktörler hastalığın ortaya çıkmasında etkilidir.
- Kıl dönmesi en iyi yapılmış bir operasyondan sonra bile tekrarlama ihtimali olan bir hastalıktır. O nedenle hastaların ameliyat öncesi iyi değerlendirilmesi, uygun ameliyatın seçilerek, titizlikle yapılması kadar, ameliyat sonrası hastanın doktorunun önerilerine uyması da önemlidir.
- Ameliyat sonrası erken devrede yaranın iyi korunup bakılması, uzun dönemde ise o bölgenin hijyenine dikkat edilmesi gereklidir.
Tedaviye karar verirken neler yapılmalı?
Pilonidal sinüs (kist) tanısı aldınız, ancak hiç yakınmanız yoksa;
Herhangi bir tedavi yaptırmaksızın hayatınıza devam edebilirsiniz. Ancak her an semptomatik hale gelebilir.
Hastalık yılda 1 kez veya daha seyrek hafif yakınmaya neden oluyorsa;
Ameliyat kararı almayı düşünebilirsiniz.
Yılda birkaç kez enfeksiyon gelişiyorsa;
Cerrahi tedavi uygundur.
Kıl dönmesinde tedavi seçenekleri nelerdir?
Cerrahi-Dışı Yöntemler
Fenol Enjeksiyonu: Yakıcı bir madde olan yüzde 80.lik fenol 1 milimetre kadar deri üzerindeki delikten kist içine verilir. Tam iyileşme için geçmesi gereken süre ortalama 4-6 hafta ve nüks oranı yüzde 10’un altında bildirilmiştir. Bu yöntem için en uygun olguların tek sinüs ağzı olan, apseleşme veya enfeksiyon gelişmemiş, sınırlı hacimde dokuyu ilgilendiren vakalar olduğunu söylemekte yarar vardır.
Gümüş Nitrat Enjeksiyonu: AgNO3’ın yüzde 20’lik solüsyonuda fenole benzer metodla uygulanır.
Cerrahi Yöntemler
Eksizyon+Açık Bırakma
Pilonidal kist sinüs ağızları ile birlikte çıkarılır. Kalan dokular kendiliğinden iyileşmeye bırakılır. Hasta için rahatsızlık verici ve sürekli günlük pansuman gerektiren bir yöntemdir.
Ortalama iyileşme süresi 8 hafta, nüks oranı yüzde 5-15
Eksizyon+Marsupiyalizasyon
Açık bırakma tekniğinin bir ileri adımıdır. Geride kalan doku kenarları kuyruksokumu kemiğinin üzerindeki fasiaya yani kılıfa dikilerek geride kalan boşluk küçültülmeye çalışılır. Günlük pansuman gereksinimi vardır. Nüks yüzde 10’un altındadır.
Eksizyon+Primer Kapama
Hastalıklı dokuların çıkarılmasını takiben geride kalan dokuların karşılıklı dikilmesidir. Nüks yüzde 25'dir.
Flep teknikleri
Karydakis operasyonu
Asimetrik eliptik bir kesi ile tüm sinüs ağızları ve hastalıklı dokular (kist) çıkarılır. Kesinin orta hatta yakın tarafındaki deri ve derialtı dokular alttaki kastan ayrılarak flep hazırlanarak boşluk kapatılır.Hastanın 10 gün sonra işine dönmesi mümkündür. Tam iyileşme 3-4 hafta, nüks yüzde 5'tir.
Limberg flep (Romboid eksizyon tekniği)
Sinüs traktları ve kist, geniş bir deri ile birlikte eşkenar dörtgen şeklinde eksize edilir. Geride kalan boşluk özel bir flep kaydırılarak gerilimsiz olarak doldurulur. Nüks yüzde 5'ten azdır.
Dar giysiler kıl dönmesine neden olabiliyor mu?
Hastalığın oluşmasına yol açan birçok faktör mevcuttur. Vücuttaki kılların yapısı ve miktarı, kuyruk sokumundaki çukurluğun derecesi, uzun süre aynı pozisyonda oturulması, yapılan uzun yolculuklar, dar giysi giyilmesi, uzun süre banyo ve duş alınmaması, bölgenin ıslak ve nemli kalması gibi faktörler hastalığın ortaya çıkmasında etkilidir.
Kıl dönmesi en iyi yapılmış bir operasyondan sonra bile tekrarlama ihtimali olan bir hastalıktır. O nedenle hastaların ameliyat öncesi iyi değerlendirilmesi, uygun ameliyatın seçilerek, titizlikle yapılması kadar, ameliyat sonrası hastanın doktorunun önerilerine uyması da önemlidir.
Ameliyat sonrası erken devrede yaranın iyi korunup bakılması, uzun dönemde ise o bölgenin hijyenine dikkat edilmesi gereklidir.
SON OLARAK
Kıl dönmesi fark edilip, tedavi yoluna gidilmezse, cilt altında yayılıp bizlerin hidradenitis süpürativa dediğimiz ter bezlerinin yaygın enfeksiyonuna neden olabilir. Zamanla cilt yüzeyinde tek olan sinüs ağzı çoğalıp o bölgede sürekli pis kokulu akıntıya ve kronik apselere sebep olur. En önemlisi de başlangıçta çok küçük cerrahi müdahaleyle ayaktan tedavisi mümkünken, süreç geçerse cerrahi operasyon tekniği zorlaşır ve daha büyük operasyonlar gerekebilir. Mutlaka uzman hekim eşliğinde tedavinize başlayarak, bu problemden kolayca kurtulun...