'IBAN' Mercek Altında
Bir yandan tasarruf tedbirleri bir yandan ekonomik sıkıntılar derken küçük esnaf iyice zorlu bir sürece girmiş durumda. Bunun yanında hem esnafların hem de her kesimden vatandaşın bugünlerde en çok konuştuğu konuların başında IBAN konusu geliyor. Hakimiyet Haber merkezi bu konuyu uzmanına sordu. Av. Sedat Demirbağ, IBAN ile ilgili tüm yasal sorumlulukları Hakimiyet okuyucuları için anlattı.
Son günlerde Türkiye’de en çok konuşulan konuların başında IBAN meselesi geliyor. Özellikle küçük esnaf, artan ve altından kalkılamaz hale gelen banka masrafları nedeniyle IBAN ile ödeme alma yönetimini birincil yöntem olarak kullanırken, Hazine ve Maliye Bakan’ı Mehmet Şimşek’in bu konudaki sert ve kararlı açıklamaları hem esnafı hem de vatandaşı tedirgin etmeye başladı.
YENİ BİR KONU DEĞİL
IBAN konusundaki en büyük karmaşa ise bu durumun sanki yeniymiş gibi algılanması. Aslında Türkiye’de bu durum uzun yıllardır yasalarla belirlenmiş durumda. IBAN’a gelen ödemelerin karşılığının bulunmaması zaten bir cezai yaptırım gerektiriyordu. Ancak son günlerde maliyenin bu konudaki denetimleri sıklaştırması ve mercek altına alması IBAN konusunun yeniden gündeme gelmesine neden oldu.
UZMAN İSİMDEN IBAN HAKKINDA TÜM DETAYLAR?
Peki, nedir bu IBAN meselesi ve kimler IBAN ile ödeme alırsa cezai yaptırımla karşılaşır. Son günlerde artan IBAN kiralama konusu nedir? Tüm bu soruların yanıtını uzman isim Av. Sedat Demirbağ yanıtladı. İşte Demirbağ’a ilettiğimiz sorular ve yanıtlarını içeren o röportaj:
Maliye, IBAN ile tahsilat yapanlara yönelik bir inceleme başlattı mı?
“Evet, Maliyenin IBAN ile tahsilat yapan işletme ve kişilere yönelik bir inceleme başlattığını söyleyebiliriz. Ancak vergi mükellefi olan kişilere yönelik IBAN ve banka hesap hareketlerinin incelenmesi şeklindeki uygulama, yeni bir uygulama olmayıp IBAN ile tahsilat yapanların sayısının son zamanlarda artması ile birlikte Maliyenin bu konudaki incelemeleri yoğunlaştırdığını ifade etmeliyiz.”
MALİYE, YOĞUN ÖDEME ALANLARDAN İZAHAT İSTEYECEK
“İncelemeler kapsamında Maliye; IBAN üzerinden yoğun ödeme alan kişileri çağırarak bu ödemeler için izahat isteyecek, ilgili IBAN ödemelerini açıklayamayan ve kayıt dışı gelir elde ettiği tespit edilen kişi ve işletmelere yaptırım ve ceza uygulayacaktır.”
KİŞİ VE İŞLETMELER NEDEN IBAN İLE TAHSİLAT YOLUNU TERCİH EDİYORLAR?
“Kişi ve işletmeler; hem elde ettikleri gelirleri vergilendirmek istemedikleri için hem de bankalara komisyon ücreti ödememek için IBAN üzerinden ödeme almayı tercih etmektedirler.”
IBAN İLE TAHSİLAT YAPMANIN CEZASI VAR MI?
“Öncelikle şunu ifade etmeliyiz ki; IBAN ile tahsilat yapmak, bir suç değil ve IBAN ile tahsilat yapmanın temelde bir cezası bulunmamaktadır. IBAN üzerinden elde edilen gelirin faturalandırılmamasının veya daha genel bir ifadeyle vergilendirilmemesinin cezası bulunmaktadır.Bilindiği üzere; vergi mükellefi olan kişi ve işletmelerin elde ettiği her gelir gibi IBAN üzerinden ödeme almak suretiyle elde ettikleri gelirleri de vergilendirmesi gerekmektedir. Dolayısıyla kişi ve işletmeler, IBAN yoluyla elde ettikleri gelirler için fatura, serbest meslek makbuzu ve benzeri Vergi Usul Kanunu’na göre düzenlenmesi zorunlu belgeleri düzenlemiş iseler, herhangi bir sorun ile karşılaşmaları söz konusu değildir.
IBAN’a gönderilen para karşılığında usulüne uygun fatura, serbest meslek makbuzu gibi zorunlu belgelerin düzenlenmemesi halinde ise bunun cezalandırılabileceğini ve bazı yaptırımlarla karşılaşılabileceğini söylememiz gerekmektedir. Ancak bu ceza ve yaptırımlar, IBAN ile tahsilat yapanlara özel ve yeni bir düzenlemeden kaynaklanmamaktadır. Kayıt dışı gelir elde ettiği tespit edilen, usulüne uygun fatura ve benzeri belgeleri düzenlemeyen kişi ve işletmelere uygulanan ceza ve yaptırımlar, IBAN ile tahsilat yapıp işbu tahsilatları vergilendirmeyen kişilere de uygulanacaktır.”
IBAN İLE TAHSİLAT YAPMANIN CEZASI NEDİR?
“İBAN’a gönderilen para karşılığında usulüne uygun fatura ve serbest meslek makbuzu gibi zorunlu belgelerin düzenlenmemesi halinde VUK.m.353 uyarınca; her bir usulsüzlük için 3.400,00-TL’den az olmamak üzere belge düzenlenmesi gereken meblağın %10’u kadar özel usulsüzlük cezası kesilebilir. Ayrıca IBAN’a gelen ödemenin vergilendirilmemesi sebebiyle ödenmemiş gelir vergisi, kurumlar vergisi, KDV gibi vergiler de 1 kat vergi zıyaı cezası ve aylık %3,5 gecikme faiziyle birlikte istenebilmektedir.”
ÖDEMENİN BAŞKASININ IBAN’INA GÖNDERİLMESİ HALİNDE DE CEZA VE YAPTIRIMLAR İLE KARŞILAŞILABİLİR Mİ?
“Ödemenin vergi mükellefi olan kişinin çalışanının, eş, dost veya akrabasının IBAN’ına gönderilmiş olması da sonucu değiştirmemekte, tespit edilmesi halinde bu durumda da aynı şekilde yukarıda bahsedilen cezalandırma işlemleri gerçekleştirilebilmektedir.”
IBAN’A GÖNDERİLEN TUTARIN ALTINDA FATURA DÜZENLENİRSE NE OLUR?
“IBAN’a gelen ödemenin daha düşük gösterilmesi sebebiyle eksik tutarda fatura düzenlenmesi halinde ise yaptırımların daha ağır olduğunu ifade etmemiz gerekmekte. Bu ihtimalde, vergisi ödenmemiş olan eksik tutara ait gelir vergisi, kurumlar vergisi ve KDV gibi vergiler 3 kat vergi zıyaı cezası ile birlikte ve yine aylık %3,5 gecikme faiziyle birlikte istenir. Ayrıca gerçek durumdan farklı olarak hazırlanan belge sebebiyle Vergi Usul Kanunu’nun 359. Maddesi uyarınca 8 aydan 5 yıla kadar hapis cezası ile karşılaşılması da gündeme gelebilir. Dolayısıyla IBAN’a gönderilen ödeme için eksik tutarlı belge düzenlemenin yaptırımlarının hiç belge düzenlememenin yaptırımlarından daha ağır olduğunu söyleyebiliriz.”
IBAN İNCELEMELERİNDE AMAÇ NEDİR?
“Özetle; Maliyenin IBAN üzerinden ödeme almak suretiyle vergi kaçıran kişi ve işletmeleri tespit ederek kayıt dışı geliri azaltmaya çalıştığını ve kayıt dışı gelir elde ettiği tespit edilen kişi ve işletmelere ise Vergi Usul Kanunu’nda yer alan cezai yaptırımları uygulamayı hedeflediğini söyleyebiliriz.”
IBAN KİRALAMANIN RİSKLERİ VAR MIDIR?
“Değinmemiz gereken bir diğer önemli konu ise; IBAN kiralama olarak bilinen, kişilerin banka hesap bilgilerini, mobil bankacılık bilgilerini ve banka kartlarını üçüncü kişilere vermesi konusudur. Ancak hemen ifade edilmelidir ki; IBAN kiralama, son derece riskli olup kiraladığınız IBAN ve banka bilgilerinizin “Nitelikli Dolandırıcılık Suçu” başta olmak üzere birçok suç işlenirken kullanılması veya suça konu paraların hesabınız üzerinden aklanması mümkündür.
Dolayısıyla kiraladığınız IBAN’ınızın veya banka hesaplarınızın herhangi bir suç işlenirken kullanılması halinde; ilgili suç yönünden IBAN sahibi olarak yargılanmanız ve ceza almanız söz konusu olabilir. Bu noktada; IBAN veya banka hesap bilgilerinizi başkalarına verdiğinizi söyleyerek veya hesabınıza girip çıkan paraların size ait olmadığını savunarak üzerinize atılı suçlamalardan kurtulmanız da çok kolay görünmemektedir. Zira; genel uygulama itibariyle; bu yöndeki savunmalar, mahkemelerce hayatın olağan akışına aykırı bulunmakta ve işbu savunmalara itibar edilmemektedir.
Özellikle; IBAN kiralamanın gençler arasında çok sık yaşandığı da dikkate alınarak; ebeveynlerin çocuklarının banka bilgilerini kimseyle paylaşmadığından emin olması ve bu hususta çocuklarını bilgilendirmesi son derece önemlidir.”
