Herkes Yıkım Yapamayacak

24 Ocak Elazığ depremi ve 30 Ekim 2020 İzmir depreminden sonra en çok tartışılan ve vatandaşlardan en çok tepki alan konu binaların kontrolsüz ve aşırı toz çıkartacak yıkımları olmuştu.

Acil yıkılması gereken binaların yıkımı esnasında uyulması gereken kural ve yönetmelik olmadığı için İl Özel İdaresi ile Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerinin şartnameye koydukları kurallar ve önlemlerle yıkım yapılması planlanmasına rağmen yüklenici yıkım firmalarının hiç birine uymadığı için günlük hayatı olumsuz etkileyen yıkımlar Bakanlığı harekete geçirdi. 

RESMİ GAZETEDE YAYINLANDI

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 2021 Nisan ayında duyurulan Binaların Yıkılması Hakkında Yönetmelik, Resmi Gazete’de yayımlandı.

Özellikle deprem, doğal afetler ve imar ile ilgili problemler neticesinde aksaklıklar meydana gelen konuların başında yıkım konusu geliyordu. 

Elazığ'da 24 Ocak depreminden sonra gündemden düşmeyen konuların başında da yıkım konusu gelmekteydi. Özellikle geçtiğimiz günlerde Hakimiyet Gazetesi'nin bu konulardaki iddiaları gündeme taşıması ve CHP Elazığ Milletvekili Gürsel Erol'un konuyu meclise taşıması sonucunda beklenen yönetmelik nihayet yayımlandı.

YÖNETMELİKTE ELAZIĞ TECRÜBESİ

24 Ocak depreminin ardından şehirde binlerce binada hasar meydana gelmesi ve acil yıkılması gereken binaların da bulunması nedeniyle Elazığ adeta bir şantiyeye dönüştü. Şehrin neredeyse tüm mahallelerinde hasarlı binalar bir bir yıkılmaya başlandı. 24 Ocak'tan bugüne yıkım konusundaki tartışmalar gündemden hiç düşmedi. 
Son günlerde İl Genel Meclis Üyesi Osman Dilek'in çıkışları ve Hakimiyet Gazetesi'nin manşetleriyle birlikte yıkım konusu hem yerel hem de ulusal medyada tartışmaya açıldı. Son olarak CHP Elazığ Milletvekili Gürsel Erol ise konuyu meclise taşıdı. Yıkım Yönetmeliği incelendiğinde Elazığ tecrübesinin bu yönetmelikte etkili olduğu göze çarpan ilk detaylardan biri olarak görüldü.

ÖNÜNE GELEN YIKIMCI OLAMAYACAK

Özellikle Elazığ'da yıkımlarla ilgili tartışmaların başında; yıkımların, seçilmiş bazı belde belediye başkanından gazeteciye, manifaturacıdan fırıncısına, kamu görevlisinden kanaat önderi yakınlarına herkesin yaptığı bir iş olarak yer almasıydı.

Yayımlanan yönetmelikle bu durumun önüne geçildi. Yeni yönetmelikte, yıkımların artık yetki belgesi alan müteahhitler tarafından yapılması zorunlu kılındı ve yıkımlarda şantiye şefi olarak inşaat mühendisi bulundurma zorunluluğu getirildi.

ÖNCE PLANLAMA SONRA YIKIM

Yine Elazığ'da en çok tartışılan konulardan biri de yıkımların ilgili firmanın keyfi davranışlarla herhangi bir trafik önlemi almama, toz emisyon ölçümü yapılmama ve su kullanmama, alanda bulunan kamu ya da özel şahıslara ait yapı, yol vb. unsurlara verilebilecek zararları tespit etmeme gibi durumların önüne geçilerek, önce planlama yapılacağı sonra yıkım aşamasına geçileceği maddesi de yönetmelikte yer aldı. 

ZARARLAR ÖDETTİRİLECEK

İlgili maddede: "Yıkımdan önce hangi yıkım yönteminin kullanılacağı, yapıda ve yapı çevresinde etkilenebilecek diğer yapı, altyapı, tesisat, trafik ve insanların hangi tedbirlerle güvenliklerinin sağlanacağı, yapının malzeme ve varsa hasar özellikleri ile taşıyıcı sistemi, taşıma gücü imkânları ile tüm risk unsurları incelenip tespit edilerek TS 13633 Yapıların Tam ve Kısmi Yıkımı İçin Uygulama Kuralları Standardına uygun şekilde müellif tarafından Ek-2’ye göre yıkım planı hazırlanır. Çevre yönetimi hizmeti yeterlilik belgesini haiz çevre görevlisi/çevre mühendisi tarafından Ek-3’te yer alan formata uygun olarak hazırlanan atık yönetim planı ve toz emisyonunun kontrolü için alınması gereken önlemler ile bu Yönetmeliğin 17’nci maddesinde belirtilen uzmanlığa sahip kişilerce düzenlenecek patlatma ile yapılacak yıkım faaliyetlerine ilişkin akustik rapor, yıkım planına eklenir. Patlatmalı yıkımlarda yıkım planına ayrıca; inşaat, maden, çevre, jeoloji ve jeofizik mühendislerinden patlatma teknik ve uygulamalarına ilişkin yüksek lisans veya üniversitelerin sertifika programına haiz olanlarca hazırlanacak patlatma yöntemini/planını içeren rapor da eklenir. Patlatmalı yıkım işlerine bu personel de refakat eder" ifadeleri yer aldı.

7 GÜN ÖNCEDEN BİLDİRİLECEK

Ayrıca yönetmelikte yıkımların 7 gün önceden bildirilmesini zorunlu kılacak şu madde yer aldı: "Müteahhit yıkım işine başlayacağında ve yıkım işini bitireceğinde en az yedi gün öncesinden fenni mesulü, ilgili idareyi ve mülki amirliği bilgilendirir. Ancak patlatmalı yıkımlarda yıkıma başlamadan en az on gün öncesinde bilgilendirmenin yapılmış olması zorunludur. Yıkım işine başlanacağı ve işin bitirileceği günlerde fenni mesul ile birlikte ilgili idarenin teknik personeli ve kontrol yetkilisi mahallinde gerekli kontrolleri yapar; yıkım şantiyesinin ve yıkım işinin yıkım planı ve ekleri ile Yönetmelik hükümlerine, ilgili standartlara ve mer’i mevzuata uygun olup olmadığını tetkik eder. Bu işlemlerin yapıldığı yıkım ruhsatının ilgili kısmının doldurulması ve imzalanmasıyla tevsik edilir."

TEMMUZ 2022’DE UYGULAMAYA GEÇİLECEK

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Resmi Gazete’de yayınlanan “Yıkım Yönetmeliği”nin 01.07.2022 tarihinde yürürlüğe girecek olması tepkiyle karşılandı. 
İlimizde yıkım bekleyen binlerce konutun önümüzdeki aylarda yıkımın gerçekleştirecek olması ve yine bu yıkımların geçtiğimiz dönemde yaşanan sıkıntılar sebebiyle halkın günlük hayatı ile esnafların ticari hayatını  olumsuz etkileyeceğini ifade eden vatandaşlar, bu konuda ilgili kurumların yapacakları ihaleye yönetmelikte konulan toz, emniyet ve süre konusundaki şartlara benzer kurallar koymalarını  talep ediyorlar.