HARPUT'UN AYAKTA KALAN TARİHİ:  HOCA HASAN HAMAMI

                  Ali ÖZTÜRK/Harput deyince akla eski mescitler, camiler, Harput kalesi ve hamamlar gelir. Harput bu yapılarıyla tarih sayfasında önemli bir yer tutar. Harput’a girince adeta buram buram tarih kokusu gelir. Her yerinde farklı bir hikâyesi olan mekânı ve doğal güzelliği bulunur. Harput’un eşsiz bir tarihi yapısı vardır. Harput Selçuklular, Artuklular, Çubukoğulları ve Osmanlılar gibi büyük medeniyetlere ve devletlere ev sahipliği yapmıştır. Her bir devlet veya medeniyet kendi dönemlerinde büyük eserler ve yapılar Harput’ta bırakmıştır. Hoca Hasan Hamamı da bu büyük eserlerden bir tanesidir. Harput’un Hoca Mescid mahdigeresindeki hamam, yine aynı yerdeki Hoca Pınarı ve Hoca Mescidi ile kenarları 100 metrelik bir eşkenar üçgen oluşturacak konumda inşa edilmiş. Bu ilginç yapıya adını veren “hoca”nın hangi kim olduğu ve hoca lakabının nerden geldiği ise bilinmiyor. Yaklaşık 16 metreye 16 metrelik alanı olan, çok yüksek ve görkemli olan kubbesinin ferah bir ortam sağladığı hamam olduğu bilinmektedir. Hoca Hamamı’nın 1634 yılında yaptırıldığına yönünde bilgiler vardır. Doğu ve batı yönlerinde hamamın iki kapısı bulunmaktadır. Hoca Hasan Hamamının, doğuda yer alan ana kapısı, taş sanatının ender örneklerinden birisidir ve adeta saray kapısını andırmaktadır. Sadece temelleri kalmış olan hamamın sıcaklık kısmı haç şeklinde planlanmış dört halvet ve dört eyvandan oluşan yapılardan oluşmaktadır.  Hamamın soğukluk kısmı ise diğer hamamlarda rastlanmayan şekilde sadece ışıklıktan değil, güneye açılan iki pencereden ışık aldığı gözlemleniyor. Klasik Osmanlı Hamamları tipindedir. Sıcaklık, ılıklık ve soyunma kısmı mevcuttur. Soyunma yeri kare planlı ve üzeri kubbe ile örtülüdür. Sıcaklık kısmı ise dört halvetledir. İki kapısı vardır. Doğu kapısının üzerinde kubbeli methal kısmı vardır. Batıdaki kapısı ise sadedir. Harput’ta zamanımıza kadar ulaşabilmiş klasik Osmanlı tipi hamamlardan biridir. Hamamın yapıldığı dönemden günümüze kadar 383 yıl geçmesine rağmen bazı bölümleri yıkılsa bile şeklini koruması da önemli bir konudur. Bu durumda dönemin yapılarının aslında ne kadar sağlam bir mühendislik ve malzemeyle yapıldığını gösteriyor.  Hoca Hasan Hamamını aslına uygun restore edilirse ve ziyaretçilere açılırsa Harput’un zaten var olan turistik değeri daha da artacaktır.