Türkiye'nin konuştuğu Elazığlı uzman Hakimiyet'e özel açıkladı: Yeni bir kâbus mu geliyor: Nasıl bulaşır, nasıl korunulur, nasıl tedavi edilir, aşı olunmalı mı?

COVID'den sonra dünya yeni bir salgınla daha karşı karşıya. Dünya Sağlık Örgütü'nün acil durum ilan ettiği, hızla yayılan Maymun Çiçeği Virüsü hakkında bütün bilinmeyenleri okuyucularımız için uzmanına sorduk. Elazığlı hemşehrimiz Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, hastalık hakkında bütün bilinmeyenleri Hakimiyet'e özel açıkladı. Maymun Çiçeği nedir, nasıl bulaşır, nasıl korunulur ve tedavi edilebilir mi? İşte Maymun Çiçeği ile alakalı bütün detaylar…

MAYMUN ÇİÇEĞİ NEDİR? VİRÜS MUTASYONA MI UĞRADI?

Elazığlı Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, maymun çiçeği virüsünün ne olduğunu, anatomisini ve tarihçesini şu ifadelerle açıkladı:

“Adı Maymun Çiçeği ancak, bu hastalık ilk kez maymunlarda göründüğü için bu adı aldı. Bu virüsün 2 tipi var. Birisi Tip1 dediğimiz daha ağır ve ölümcül olan, daha çabuk bulaşan tipi; Tip2 ise daha hafif seyreden ve daha yavaş bulaşan ve ölüm oranı daha düşük olan bir hastalık.

Yoksa maymun temaslarında çok büyük bir risk yok. Esas risk kemirgenlerde. İnsanlar Afrika'dan Türkiye'ye ve Avrupa'nın değişik ülkelerine iguanaları ve diğer kemirgenleri ticaret için ya da beslemek için getiriyorlar. Bunlarla temas oldukça büyük risk taşıyor.

İlk defa 2022'de Afrika dışında da vakalar görülmeye başlandı. Özellikle Avrupa'da ve ABD'de sıklıkla görüldü ve bunun üzerine Dünya Sağlık Örgütü tarafından acil durum ilan edildi.

1 yıl süren bir artış döneminden sonra vakaların yüzde 97'sinin homoseksüel erkekler olduğu belirlendi ve acil durum kaldırıldı. Ancak 2023'ün Eylül ayında gene aynı bölgeden başlayan vaka artışları gözlendi. Fakat maalesef bu seferki Tip2'ye değil, daha ağır seyreden Tip1'e bağlıydı. Sonuç olarak kısa sürede vaka sayısı 90 bini geçti, 1000'e yakın ölüm rapor edildi.

Maymun Çiçeği virüsünü su çiçeğiyle karıştırıyorlar. Onunla bir alakası yok. Yüzlerce insanı etkileyen bu hastalık için ilk olarak 1887 yılında uygulamaya başlanan bir aşıyla, büyük bir mücadele verildi ve ortadan kaldırıldı. Türkiye'nin son vakası 1957'de, dünyanın son vakası da 1972'de görüldü. 1980'li yıllardan itibaren de aşı uygulamadan kaldırıldı.

Aşı uygulamadan kaldırılınca, bu virüse yakın akraba olan bir virüs 1958 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyetinde maymunlarda görülmeye başlandı. Daha sonra 1970'li yıllarda insanlarda görülmeye başlandı. Maymunla direkt temas gerektirdiği için ilk zamanlarda büyük bir yayılım göstermedi. Sonradan mutasyonla insandan insana bulaşma özelliği kazandı.

5 ile 21 gün arasında değişen kuluçka süresi var. Bunun sonunda ateş yüksekliği, genel vücut ağrıları, baş ağrıları ve sırt ağrısı ortaya çıkıyor. Arkasından tipik döküntü yaşanıyor. Bu döküntüyü görmeden bilmek ve tanı koymak çok zor.

Büyük bir sorun da hekimlerin belirtileri tam olarak bilmedikleri için şüphelenip test istememesi. Bu nedenle Türkiye'de vaka yok denilemez, tespit edilen vaka yok denebilir. Dünyaya bu kadar hızlı yayılan bir hastalığın Türkiye'de olmaması mantığa uygun değil.”

MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NASIL BULAŞIR?

Prof. Dr. Ceyhan, hastalığın nasıl bulaştığını ve nasıl korunmak gerektiğini şu ifadelerle anlattı:

“Şu anda ABD, Afrika'da 13 ülke, Rusya, Güney Doğu Asya ülkelerinin hepsinden vaka bildirimi yapılmaya başlandı. Temas yoluyla bulaşıyor. Tip2 daha az temasla bulaşabiliyor ve cinsel temas en ön planda. Onun dışında sarılmak, öpüşmek, tokalaşmak şeklindeki temaslarla da bulaşabilir. Ayrıca ortak havlu, yatak, çarşaf kullanımı da riski artırır.

Hiçbir zaman COVID'de ya da gripte gördüğümüz gibi solunum yoluyla bir bulaşma söz konusu değil. Şu anda içinde bulunduğumuz salgında ölüm oranı yüzde 4, 2022 yılında bu oran yüzde 1 idi.”

MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞININ TEDAVİSİ VAR MI? NASIL KORUNULUR?

Prof. Dr. Ceyhan, son olarak virüsün tedavi yöntemlerine ilişkin şu bilgilendirmeyi yaptı:

“Maymun Çiçeği Virüsünün tedavisi için çok farklı ilaçlar kullanılmış ama belirgin bir başarı elde edilememiş. Pratikte tedavisi yok denebilir.

Bu hastalıkla alakalı bilinmesi gereken en önemli şey korunma yolları. Bunun için temastan kaçınılması gereken grup, Afrikalılar. Ülkemize çok sık geliyorlar, binlerce Afrikalı öğrenci var. Bunun dışında Afrika ile ilişkilerimiz eskiye göre çok fazla.

THY, neredeyse bütün Afrika ülkelerine günde en az bir sefer yolcu taşıyor. Çok sayıda iş adamı Afrika'da iş yaptığı için gidip geliyor. Daha da önemlisi; sayısını bilmiyorum ama ciddi bir göç var Afrika'da.

Risk grubunda bulunan insanlar için (havaalanı personelleri, otel çalışanları, Afrikalılarla yakın teması olan oda arkadaşları ve sınıf arkadaşları olabilir) kullanılmak üzere aşı temin etmek lazım. Maymun Çiçeği hastalığı için ABD'de üretilen 2 marka aşı var. Onlar tüm dünyaya satıyorlar. Bu risk grupları için hayati önem taşıyan aşıyı ülkemizde kullanmalıyız.”