Sözsüz konuşan geleneksel motifler: 'Oyalı Yazmalar'
İğne oyası yapımının belirli bir tarihi bilinmiyor
İğne oyası yapımının belirli bir tarihi bilinmiyor. Fakat anneanne ve babaannelerimizden kalma yazmalara bakılınca tarihinin epey bir eski olduğunu görüyoruz. Nineden, anneden kızlarına geçen, iğne tutmayı öğrendiği an oya yapmaya başlayan kızlar, bu geleneğin öncüleri. Özellikle evlenme çağına gelmiş veya evlenecek olan kızlar, çeyiz sandıklarına koymak üzere özenle ve duyguyla hazırlarlardı. Şimdilerde ise iğne oyasını maddi bir gelir kaynağı olarak yapan kadınlar, hem geleneği sürdürüyor hem de kendileri için bir gelir kapısı oluşturuyor.
Elazığ için önemli bir kültür simgesi haline gelmiş olan ve tarihi eser niteliği taşıyan, yapan ve yaptıran için el emeği göz nuru niteliği taşıyan iğne oyasının, 200'e yakın çeşidi bulunuyor. Motifler, içerdiği anlamlarla sözsüz konuşma için bir araç niteliği de taşıyor.
Bin bir çeşit iğne oyası yapan ve yaptığı oyaların kültürün ve geleneğin devamı için önemli olduğunu vurgulayan ev hanımı Sema Adli, iğne oyasını ilk kayınvalidesinden öğrendiğini ve oya yapmaya başlarken öncelikle belli kalıpların öğrenildiğini söyledi. Adli : “Ben iğne oyası yapmaya ilk 21 yaşında başladım. İğne oyasını bana kayınvalidem öğretti, onun sayesinde yapmaya başladım. İğne oyasına başlarken öncelikle ‘sıçandişi' işlenir. Oyayı yapmaya başlamadan bu dişler geçilir, üzerine oyası işlenir. Daha sonra yazma kenarı yapmaya başladım ve zamanla kendi istediğim renk ve motiflerle süsleyerek geliştirdim. Şimdi birçok renkte ve modelde oyalar yapıyorum. Bir ara sipariş alarak satışını da yaptım fakat şimdi hediye olarak yapıyorum. Büyüklerime ve nişanlı kızlara çeyizlik olarak hediye veriyorum. Yazma oyası yapmak hem eğlenceli hem de dinlendirici bir etkisi var. Yaparken büyük bir keyifle yapıyorum aynı zamanda stres atmış oluyorum. En önemlisi eskilere dayanan bu kültürü devam ettirmek beni mutlu ediyor ve gururlandırıyor. Yapmak isteyen arkadaşlarıma da oya yapmayı öğretiyorum. İleride kendi kızıma da yapmayı öğreteceğim. Böylece gelenek benden de kızıma geçmiş olacak. Geleneğimizin ve kültürümüzün devamı için bizden sonraki nesillere aktarmak gerekiyor.”
Halk Eğitim Müdürlüğü ve İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü desteğiyle düzenlenen yazma oyaları dersi ve sergileri ile iğne oyacılığı canlı tutulmaya çalışılıyor.
Elazığ için önemli bir kültür simgesi haline gelmiş olan ve tarihi eser niteliği taşıyan, yapan ve yaptıran için el emeği göz nuru niteliği taşıyan iğne oyasının, 200'e yakın çeşidi bulunuyor. Motifler, içerdiği anlamlarla sözsüz konuşma için bir araç niteliği de taşıyor.
Bin bir çeşit iğne oyası yapan ve yaptığı oyaların kültürün ve geleneğin devamı için önemli olduğunu vurgulayan ev hanımı Sema Adli, iğne oyasını ilk kayınvalidesinden öğrendiğini ve oya yapmaya başlarken öncelikle belli kalıpların öğrenildiğini söyledi. Adli : “Ben iğne oyası yapmaya ilk 21 yaşında başladım. İğne oyasını bana kayınvalidem öğretti, onun sayesinde yapmaya başladım. İğne oyasına başlarken öncelikle ‘sıçandişi' işlenir. Oyayı yapmaya başlamadan bu dişler geçilir, üzerine oyası işlenir. Daha sonra yazma kenarı yapmaya başladım ve zamanla kendi istediğim renk ve motiflerle süsleyerek geliştirdim. Şimdi birçok renkte ve modelde oyalar yapıyorum. Bir ara sipariş alarak satışını da yaptım fakat şimdi hediye olarak yapıyorum. Büyüklerime ve nişanlı kızlara çeyizlik olarak hediye veriyorum. Yazma oyası yapmak hem eğlenceli hem de dinlendirici bir etkisi var. Yaparken büyük bir keyifle yapıyorum aynı zamanda stres atmış oluyorum. En önemlisi eskilere dayanan bu kültürü devam ettirmek beni mutlu ediyor ve gururlandırıyor. Yapmak isteyen arkadaşlarıma da oya yapmayı öğretiyorum. İleride kendi kızıma da yapmayı öğreteceğim. Böylece gelenek benden de kızıma geçmiş olacak. Geleneğimizin ve kültürümüzün devamı için bizden sonraki nesillere aktarmak gerekiyor.”
Halk Eğitim Müdürlüğü ve İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü desteğiyle düzenlenen yazma oyaları dersi ve sergileri ile iğne oyacılığı canlı tutulmaya çalışılıyor.