Soruşturmada İlk Perde

Malatya Yeşilyurt Belediyesi ile ortaya çıkan ve ilimizdeki ilçe ve bazı belde belediyelerinin de adının karıştığı "Çevreye Duyarlı Bireyler Yetiştirmek Projesi" kapsamında Almanya'ya gönderilen şahısların geri dönmemesi ile ilgili haberlerin yayınlanması üzerine ilk soruşturma başladı.

Bu kapsamda Malatya Yeşilyurt Belediyesi'nin Almanya'ya gönderdiği 45 kişiden 43'ünün geri dönmemesiyle ilgili soruşturmada önemli bir gelişme yaşandı.

VALİ YARDIMCISI VE İKİ MÜDÜR GÖREVDEN ALINDI
Malatya merkezli başlatılan soruşturma kapsamında bir vali yardımcısı ve iki müdür görevden alındı. Yeşilyurt Belediye Başkanı Mehmet Çınar konuyla ilgili daha önce yaptığı açıklamada soruşturmanın salahiyeti açısından geziye katılan belediye başkan yardımcılarından Bekir Karakuş'un görevden alındığını açıklamıştı.

İçişleri Bakanlığı Almanya Olaylarıyla İlgili Soruşturma Başlattı. Malatya Yeşilyurt Belediyesi'nin, kamu görevlisi olmayan kişilerin hizmet pasaportu almalarının sağlandığı, bu kapsamda yurt dışına gönderilenlerin bir kısmının yurda dönmediği iddiaları üzerine soruşturma başlatıldı.

BAKANLIK HAREKETE GEÇTİ
İçişleri Bakanlığı, Malatya'nın Yeşilyurt Belediyesi'nde yaşanan Almanya olayı ile ilgili soruşturma başlattı. İçişleri Bakanlığı'ndan Malatya Yeşilyurt Belediyesi'ndeki iddialarla ilgili yapılan yazılı açıklamada, "Bakanlığımızın onayı ile müfettiş görevlendirilerek soruşturma başlatılmıştır. Soruşturmada ilgili vali yardımcısı ile Nüfus ve Vatandaşlık İl Müdürü ve 2 kamu görevlisi görevden uzaklaştırılmıştır" denildi.

Bakanlığın açıklamasında şunlar kaydedildi; Bilindiği gibi; hizmet pasaportlarının kimlere verileceği 5682 sayılı Pasaport Kanununun 14/B maddesinde düzenlenmiştir. Bu doğrultuda, Bakanlığımız tarafından bu konuda oluşabilecek suistimallerin önüne geçebilmek ve hassasiyetlere dikkat çekmek amacıyla 2016, 2018 ve sonuncusu da 2020 yılında olmak üzere müteaddit defalar genelge veya talimat yazıları hazırlanarak Valiliklere bildirilmiş, valiliklerce de ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına gerekli duyurular yapılmıştır. Gelinen aşamada birçok yerel yönetim tarafından bu konuda gerekli hassasiyet gösterilerek, kendilerine yapılan talepler reddedilmiş, şüpheli bazı talepler ise nüfus ve vatandaşlık müdürlüklerince önlenebilmiştir.Aynı şekilde, bu konudaki kötü niyetli bazı girişimler Emniyet Birimlerimizin çalışmalarıyla da engellenmiş ve konu adli makamlara intikal ettirilmiştir. Ankara Emniyet Müdürlüğümüzce, “kültür turu” gerekçesiyle yurt dışına insan çıkarılmasını sağlayanlara yönelik olarak 4 Mart 2020 tarihinde gerçekleştirilen operasyon buna örnektir. Malatya İli Yeşilyurt Belediyesi olayı özelinde konu değerlendirildiğinde; Belediye ile bir dernek arasında düzenlenen protokol uyarınca, çevre duyarlılığını geliştirme konulu proje kapsamında, hizmet damgalı pasaport alarak yurt dışına giden bazı kişilerin yurda dönmediğine dair iddialar, Malatya Valiliğince Bakanlığımıza intikal ettirilmiştir.

Bakanlığımızın 12 Mart 2021 tarihli onayı ile Mülkiye Müfettişi görevlendirilerek, soruşturma başlatılmıştır. Elde edilen bilgi ve bulgularda; Yeşilyurt Belediyesi görevlilerinin, işbirliği projeleriyle ilgili meclis kararı alınması, pasaport alacak kişilerin belirlenmesi, pasaport başvurularının alınması ve ilgili makamlara iletilmesi; Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün, söz konusu Belediyenin talebinin alınıp incelemesi ve Nüfus Müdürlüğüne iletilmesi; Nüfus Müdürlüğünün hizmet pasaportlarının hazırlanmasında; vali yardımcısının ise vali uhdesinde olan onay işlemini kendisinin gerçekleştirmesi sebebiyle sorumluluklarının bulunduğu değerlendirilmiştir. 4 personel görevden uzaklaştırıldı Bu sorumluluklar çerçevesinde başlatılan soruşturma tüm yönleriyle devam etmektedir. Soruşturmada bu aşamada sorumlulukları bulunduğu değerlendirilen ilgili Vali Yardımcısı ile Nüfus ve Vatandaşlık İl Müdürü, Bakanlığımızca; 2 kamu görevlisi de valiliklerince olmak üzere; 4 personel görevden uzaklaştırılmıştır. Ayrıca son günlerde benzer şekilde gündeme gelen diğer yerel yönetimler hakkında da inceleme ve soruşturma çalışmalarımız devam etmekte olup, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün 16 Nisan 2021 tarihli yazısıyla suistimallerin önlenmesi amacıyla tedbirleri arttırıcı yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar, mahalli idarelerce yurtdışına görevlendirilen kamu personeli olmayan kişilere hizmet damgalı pasaport düzenlenmesi uygulaması geçici olarak durdurulmuştur" denildi.

NELER YAŞANMIŞTI?
Malatya'da AK Partili Yeşilyurt Belediyesi tarafından 15-27 Eylül 2020 arasında Malatya Kişisel Gelişim Dünyası Derneği üyelerinden 'Çevreye Duyarlı Bireyler Yetiştirmek' projesi kapsamında Almanya'ya gönderilen 45 kişiden 43'ü ülkeye geri dönmemişti.

Konuyla ilgili İçişleri Bakanlığı soruşturma başlatırken, bir soruşturma da Yeşilyurt Belediyesi tarafından sürdürülüyor.

BAŞKAN YARDIMCISI GÖREVDEN ALINDI
AK Parti il binasında düzenlediği basın toplantısı ile iddialara cevap veren Yeşilyurt Belediye Başkanı Mehmet Çınar, soruşturmanın salahiyeti açısından, geziye katılan belediye başkan yardımcılarından Bekir Karakuş'un görevden alındığını söylemişti.

VALİ YARDIMCISI VE 2 MÜDÜR GÖREVDEN ALINDI
Belediye tarafından Almanya'ya gönderilen ve ülkeye dönmeyen 43 kişiyle ilgili başlatılan soruşturmada yeni bir gelişme yaşandı. Soruşturma kapsamında bir vali yardımcısı ve iki müdür daha görevden alındı.

DÖNMEYENLER NE DEDİ?
Yeşilyurt Belediyesi'nin 2020 yılında 'Çevreye Duyarlı Bireyler Yetiştirmek Projesi' kapsamında Almanya'ya gidip geri dönmeyen iki kişi yaşanan olayla ilgili konuşmuş ve yurt dışına nasıl gittiklerini anlatmışlardı.

RAYİÇ; 5-8 BİN EURO
Şu anda Almanya'da olan biri 20, diğeri ise 36 yaşındaki iki kişi isimlerini açıklamadı. 20 yaşında olan ve şu anda Almanya'da geçici oturum izni aldığını söyleyen kişi, Almanya'ya gidiş rayiçlerinin kişi başı 5 bin ile 8 bin euro arasında değiştiğini söyledi.

"PAZARLIKLA FİYAT DEĞİŞİYOR"
Pazarlık durumuna göre fiyatın değişebildiğini belirten ve kendisinin 6 bin euro verdiğini anlatan genç, "Biz otobüsle 2020 yılının ilk aylarında Bingöl'den yola çıktık. Bizimle birlikte bizi götüren kişiler de vardı. Bize çıkarılan gri pasaportları dağıttılar. Yolculuğumuz otobüsle Bingöl'den Erzurum üzeri Karadeniz, oradan da İstanbul'dan devam etti. Türkiye'den çıkışımız gezi halinde bir hafta sürdü. Bu süre zarfında hiçbir sorun yaşamadık" diye anlattı.

HES KODLARI ALINDI
Almanya'ya doğru hareket edildiği zaman pandemi olduğu halde seyahat izinlerinin alındığı belirtilen ve Türkiye çıkışında kontrol edilip edilmediği sorulan genç, "Bize HES kodları alınmıştı. Covid testlerini ise 500 TL'ye yaptırdık. Onlar da bizdeydi. Türkiye'den çıkarken sınırda bir polis çok soru sordu bana. Nereye gidiyorsunuz, neden gidiyorsunuz gibi. Tabii bize ne söyleyeceğimiz ezberletilmişti. İşte 'Almanya'ya Çevreye Duyarlı Bireyler Yetiştirmek Projesi kapsamında gidiyoruz. 10 gün eğitim göreceğiz. Gideceğimiz şirket Mega Kilit. Sahibi Ersin Kilit…' gibi cevaplar verdim. Biraz heyecanlandım. Daha çok soru sorunca da 'göndermiyorsanız göndermeyin' dedim ve indim. Sonra baktılar bir şey yok bıraktılar. Tüm belgelerimiz tamamdı" ifadelerini kullandı.

MACARİSTAN'DA RÜŞVET
Türkiye'den sınırdan çıkan ekibin Almanya'ya nasıl ulaştıklarına ise şu yanıtı verdi: "Sadece Macaristan sınırında durdurdular bizi. Orada kişi başı 25 euro rüşvet verdik. Aramızda toplayarak verdik, kimse içeri gelmedi. Daha sonra yolumuza devam ettik. Hiç durdurulmadan Hannover'e ulaştık. Bir gece otelde kaldıktan sonra gri pasaportlar bizi getirenlere teslim ettikten sonra herkes gideceği adrese gitti" dedi.

SORUNSUZ ALMANYA'YA ULAŞTIK
Kendisinin içinde bulunduğu grubun İstanbul'da bir araya gelerek otobüsle hareket ettiğini anlatan 36 yaşındaki ikinci kişi ise, "Biz İstanbul'da Covid-19 test sonuçlarını aldık. Biz de 500 TL verdik. Ondan sonra yola çıktık. Sınırda rutin kontrol dışında Almanya'ya kadar hiç durdurulmadık" sözlerini kullandı.

İSTANBUL BULUŞMA NOKTASI
İstanbul'dan hareket eden grubun sadece bir yerden gelmediğini, Bingöl, Elazığ, Malatya başta olmak üzere birçok ilden geldiğini, Tokat'tan bile gelenlerin olduğunu belirten ikinci kişi, "Birden fazla otobüs vardı. Hepsi farklı belediyeler üzerinden gelmişlerdi. Eğitim amaçlı Almanya'ya gidiş şeklinde gri pasaportlar düzenlenmişti. Hepimizde onlar vardı. Bizim otobüste Bingöl, Sancak, Kığı, Elazığ Palu, Karakoçan'dan gelenler ağırlıklıydı. Hepsi Zazaca konuşuyordu. Biz bu ekiple geldik. Biz geçen sene geldik ama gelişler hâlâ sürüyor. iki hafta önce iki otobüs Hamburg'un merkezine geldi" dedi.

PASAPORTLAR GERİ GELİYOR
Oturum hakkının alınıp alınmadığı sorusuna ise, "Ben 5 bin euro verdim. Biz geldiğimiz gibi Almanya'ya ulaştığımızda gri pasaportları bizi getirenlere teslim ediyoruz. O pasaportlar tekrar çıkış yapmış gibi geri gidiyor. Bir süre sonra kimliğimizle başvuruda bulunup sığınma hakkı istiyoruz. Bizi getirenlerin bizden tek istediği 'Nasıl geldiğinizi anlatmayın, ne yaparsanız yapın' oluyor. Biz de aynısını yaptık. Şimdi kısa süreli oturum hakkını almışız" yanıtını verdi.

ESKİ BELEDİYE BAŞKANI MI ORGANİZE EDİYOR?
Basına yansıyan haberlere göre olayın merkezinde AK Partili Bingöl'ün Servi ilçesi eski Belediye Başkanı Ali Ayrancı bulunuyor. Almanya'ya götürülecek kişilerin Ali Ayrancı tarafından Malatya Kişisel Gelişim Dünyası Derneği'ne üye yapıldığı, bu dernek üzerinden geçişlerin olduğu belirtiliyor. Ayrancı ise kendisine yönelik suçlamaları reddetti. Ayrancı,“Bu konuyla uzaktan yakından alakam yok. Adımı nasıl ve neden karıştırdılar bilmiyorum.”diye açıklama yapmıştı.

YEŞİLYURT'LA SINIRLI DEĞİL
Olayla ilgili soruşturma devam ederken, belediyeler üzerinden geçişin sadece Malatya Yeşilyurt Belediyesi ile sınırlı olmadığı ortaya çıktı. Türkiye'nin birçok kentinde, özellikle ilçe ve belde belediyeler üzerinden yurt dışına geçişlerin olduğuna ilişkin iddialar gündeme gelmeye başladı. Bu belediyeler arasında Bursa, Elazığ'ın Baskil, Arıcak, Akçakiraz ve Üçocak belediyeleri, Van Tuşba, Tokat'ın da aralarında bulunduğu birçok ilin belediyeleri var.

BELEDİYELER ALET Mİ EDİLDİ?
İlimizde bulunan bazı belediyelerle de irtibata geçen derneklerin, çevre duyarlılığını geliştirme adına ve bir proje kapsamında Almanya'ya götürülmesi teklifinde bulunduğu, belediyelerin de masum görünen ve kendilerine herhangi bir zararı olmadığı için sıcak baktıkları ve çok sayıda insanın yurt dışına gitmesine vesile olduklarını ifade ettiler.

KAYA: KÖTÜ NİYETİ GÖREMEDİK
İlimiz Akçakiraz Belediyesi de kendilerine gelen bu teklife sıcak bakmış ve 45 kişiyi yurt dışına göndermiş.
Akçakiraz Belediye Başkanı Sabahattin Kaya, konuyla ilgili Sözcü Gazetesi yazarı İsmail Saymaz ile yaptığı telefon görüşmesinde konuya tüm samimiyeti ve iyi niyetiyle cevaplar vererek, olayın arkasını göremediklerini ifade etti.

İYİ NİYETLİ DÜŞÜNDÜK
Akçakiraz Belediye Başkanı Kaya, Saymaz'ın, “Almanya'ya bu insanları nasıl gönderdiniz” sorusuna şöyle cevap verdi:“ Almanya'da yaşayan Elazığlı bir hemşehrimiz. Buralar dar bir alan, kapalı bir alan. 2-3 üniversitemiz, organize sanayimiz yok. Vatandaş işsiz güçsüz… Dedik buradan giderler, iş güç sahibi olurlar. Bana makul geldi. Burada Türkiye Cumhuriyeti'ne yük olacak insanlar gidiyor. Euro, altın ve dolar gönderiyor. Annesini babasını rahatlatıyor. Bir şeyin kârı zararından fazlaysa doğrudur, helaldir, hoştur. O mantıkla baktım.”

“ORADA ÇALIŞACAKLAR DİYE DÜŞÜNDÜM”
Kaya, Saymaz'ın “Yani siz çalışmaları için mi izin verdiniz? Sorusu üzerine; “Evet. Bu insanlar gidecek, gezecek, imkânı olursa çalışacak. Sonradan duyduk ki bu iş bir sektör ve meslek grubu haline gelmiş. Üç dört defa daha böyle teklif geldi. Gündemimize almadık.”

BAŞKA BELEDİYELERDE DE YAPILMIŞ
Malatya Yeşilyurt Belediyesi ile ilk kez ortaya çıkan bu olayların birçok belediye tarafından yapıldığının ortaya çıkması üzerine söz konusu belediyelerin bulunduğu illerde soruşturma başlatılmış durumda.

Bu kapsamda haberlere konu olan ilimiz belediyelerinde de soruşturmanın selameti açısından görevden alınmaların başlanabileceği ve belediyeleri kullanarak para karşılığı insan kaçakçılığı yapan asıl isimlere ulaşılmaya çalışıldığı ifade ediliyor.