Sondaja 'ÇKS' engeli

Nüfusumuz sürekli artarken hem içme hem de tarımsal amaçlı su kaynaklarının sabit kalması, insan ve canlı yaşamı için en önemli besin ve hayat kaynağı olan suyun önemini her geçen gün daha da artırıyor. Jeoloji mühendisi ve aynı zamanda ilimizde sondaj hizmeti veren Ali Aydoğdu ile ilimizin yeraltı su kaynaklarının yeterli olup olmadığını, su kuyusu açmak isteyen vatandaşların sondaj vurmak için izlemesi gereken yollar ve karşılaştıkları zorlukları konuştuk.

DERİN SU KAYNAKLARIMIZ YOK

Elazığ'da 100-120 metre derinden sonra yeraltı suyu bulma ihtimalinin çok zor olduğunu ifade eden Aydoğdu ' Öncelikle bizim yeraltında jeolojik olarak tabakalar arasında sıkışarak kalmış fosil su rezervlerimiz yok. Bizim şehrimizde 100-120 metre derinden sonra yeraltı suyu bulma ihtimalimiz çok az. Tamamen yağışlarla beslenen bir yeraltı su potansiyelimiz var. Yağışlar bol olduğu sene yeraltında su bollaşıyor. Birkaç yıl kurak geçse su kuyularının kuruma ihtimali bir hayli yüksek. Özellikle köylerde bulunan çeşmelerimiz için de geçerli bu' diye kaydetti.

VATANDAŞLAR İKİ KURUM ARASINDA KALDI

Aydoğdu sözlerine şöyle devam etti: 'Sondaj açabilmeniz için 167 Sayılı Yeraltı Suları Hakkındaki Kanuna göre DSİ'den izin almanız gerekiyor. DSİ de vatandaşlardan bir takım belgeler istiyor. Bunların başında Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) belgesi geliyor. Bu belge 2024 yılının eylül ayında istenen belgelere eklendi. Hali hazırdaki 167 sayılı yeraltı suları kanununda böyle bir belge istenmesine dair bir madde yok ve belgenin istenmesi ile alakalı kanuni bir dayanak da yok. Bu belgeyi almak için vatandaşların eylül ve aralık arasında Tarım ve Orman İl Müdürlüğü'ne başvurması gerekiyor. Sondaj açmak için izin almak isteyen vatandaşlar şu an iki kurum arasında sıkışmış durumda. Tarım ve Orman İl Müdürlüğü, 'Eylül ve Aralık arasındaki zaman dışında ÇKS kaydı yapamam, belge veremem' diyor. DSİ ise 'ÇKS belgesi olmadan yer altı suyu arama başvurularını kabul etmem' diyor. Bu da vatandaşın kanun dışına itecek kaçak sondaja yönelmesini getiriyor.' dedi.

'1 DÖNÜM ARAZİSİ OLAN BİR KİŞİDEN ÇKS'YE KAYIT OL BELGE ÇIKAR DEMEK NE KADAR DOĞRU?'

Bu konuda kamu kurumlarının vatandaşlara yardımcı olması gerektiğini ifade eden Aydoğdu, 'İlimizde tarıma uygun araziler genelde kooperatif sulaması olduğundan ya da yeraltı suyu rezerv alan ilan edildiğinden sondaja kapatılmış durumda. Buralarda resmi yoldan sondaj açmanız yasak. Dolayısıyla vatandaş buralarda kaçak sondaj açmak yolunu seçiyor. Özellikle Elazığ ve Kahramanmaraş depremleri ve pandemiden sonra vatandaşlar kırsalda bir yerim olsun diye bütçelerine göre 1 ya da 2 dönüm yer alarak hobi bahçesi tarzında kendilerine yer yapmaya başladı. Bu vatandaşlar haliyle suya ihtiyaç duyuyor ve sondaj vurmak istiyor. 1 dönüm arazisi olan bir kişiden ÇKS'ye kayıt ol belge çıkar demek ne kadar doğru bunu bilemiyorum. ÇKS belgesinin vatandaşa ne faydası olacak ya da belgenin olmamasının ne zararı olabilir? Bu uygulamanın Ziraat Odalarına aidat yoluyla para kazandırmanın dışında kime ne faydası var?' dedi.

ELAZIĞ'DA BÜROKRATİK ENGEL HER KONUDA ÇOK FAZLA

Aydoğdu sözlerine şöyle devam etti: ' İl genelinde Ankara bürokrasisini aşan bir muamele ile karşılaşıyoruz. Elazığ'da kamuda bir iş yapmak ya da bir iş yapabilmek için ya da imzalatmak için bekletilen belge başka şehirlerde birkaç saatte halledilebiliyor. Kanunlar çerçevesinde işini yürütmek isteyen vatandaşların önünü açmak lazım' diye konuştu.

KAÇAK SONDAJLARIN ÖNÜNE GEÇMEK İÇİN ÇİFTÇİYİ SUYA KAVUŞTURMALISINIZ

Aydoğdu son olarak ' DSİ tarafından su kuyusu açılması yasak olan bölgeler var. Uluova, Kuzova ,Hankendi tarafı bunlara örnek verebiliriz. Bir de sulama kooperatiflerinin olduğu yerlerde sondaj vuramazsınız. Yüzlerce kaçak sondaj var. Kaçak sondajların önüne geçmeniz gerekiyor. Yeraltı sularını korumak için. Tarımsal faaliyet yapacak, vatandaşa sulama suyu temin edilmesi gerekir ki burada iş devletimize düşüyor. Vatandaşa su götürmek zorundasınız' diye aktardı.