Prof. Dr. Aksoy: 'Depremler normal'

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), geçtiğimiz gün Bingöl'ün Yedisu ilçesinde 4.8 büyüklüğünde deprem meydana geldiğini açıklamıştı.

AFAD'ın paylaştığı bilgilere göre Bingöl'ün Yedisu ilçesinde saat 02.24'te 4.8 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Depremin derinliği ise 12.79 kilometre olarak kaydedilmişti. Yaşanan depremin büyük bir depremin habercisi olup olmadığı merak edilirken Fırat Üniversitesi Jeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ercan Aksoy, Hakimiyet Haber'e önemli açıklamalarda bulundu.

DEPREM, KONUŞULAN VE UYARILARA NEDEN OLAN FAY ZONUNDA YAŞANMADI

Fırat Üniversitesi Jeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ercan Aksoy: '16 Şubat 2025 tarihinde Bingöl'ün kuzeyinde 4.8 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Ancak bu deprem kamuoyunda uzun zamandır konuşulan, Yedisu Segmenti veya Kuzey Anadolu Fay Sonunun Yedisu Bölümü üzerinde bulunan, büyük deprem üreteceği bilinen fayın üzerinde değil. Kuzey Anadolu Fay Zonu Erzincan'dan başlar, Yedisu üzerinden Karlıova'ya kadar gelir. Karlıova'dan Bingöl'e, oradan da Palu üzerinden Sivrice'ye uzanan Doğu Anadolu Fay Zonu var. Bu iki deprem üretme potansiyeli olan sabit fayın arasında, birbirine çok yaklaştıkları adeta bir üçgen oluşuyor. Bingöl'ün kuzeyi, Adaklı ve Yedisu çevresi. Dolayısıyla buradaki fayların zaman zaman deprem üretmesi gayet normal. Yedisu Segmenti olarak tanımlanan segment üzerinde meydana gelen deprem, kamuoyunda son zamanlarda sık sık konuşulan ve uyarılara neden olan fay zonunda yaşanmadı.'dedi.

YEDİSU DEPREMİNİ TETİKLER Mİ, YA DA BÜYÜK BİR DEPREM OLUŞTURUR MU, BEKLEYİP GÖRMEK LAZIM

24 Ocak 2020'de Elazığ depremi meydana gelmeden hemen önce, 5'in üzerinde iki kere büyük deprem yaşandığını ifade eden Prof. Dr. Ercan Aksoy, 'Ancak o zaman o iki depreme bakarak 'bunlar öncü depremdir' diyemedik çünkü depremlerin böyle sistematik bir düzeni yok. Bingöl'de 4.9 büyüklüğünde meydana gelen deprem, Yedisu depremini tetikler mi, ya da büyük bir deprem oluşturur mu gibi sorular soruluyor. Bekleyip görmek lazım. İlginç olan şu, 4,8 büyüklüğündeki depremden sonra meydana gelen 2 tane artçı deprem var. Bir tanesi depremden 2 saat sonra, Kuzey Doğu'da Yedisu'ya yakın olan yerde meydana geliyor. Bir tanesi de hemen büyük ana şokun olduğu yerin çok yakınında saat 6.30 civarında ve 2,1 büyüklüğünde meydana geliyor. Dolayısıyla bekleyip görmek lazım. Yedisu'yu tetikler mi, Yedisu'da da benzer depremler üretmeye başlar mı? Bu sorulara doğru cevap verebilmek için o segmentin hareketlerini gözlemlemek lazım.' dedi.

2020'DEKİ ELAZIĞ DEPREMİNDE CİDDİ BİR YÜZEY KIRIĞI GÖREMEDİK

Fırat Üniversitesi Jeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ercan Aksoy, sözlerine şöyle devam etti: 'Yedisu 75 km uzunluğunda bir fay bölümü. Burada en son depremin 1784 yılında meydana geldiğini biliyoruz. Fakat bölgede çalışanların ilginç bir bulgusu daha var. Bölgede yapılan hendek (yaşlandırma) çalışmaları neticesinde 1967 yılında Yedisu'da bir deprem olduğu söyleniyor. Aşağı yukarı Yedisu ilçesine yakın olan bir bölüm. Yani insanın kafası karışıyor. Bu 1967 yılında meydana gelen depremde arazide 4 km izlenebilen bir yüzey kırığının oluştuğu söyleniyor. Yani bizim 2023 Kahramanmaraş depremlerini hatırlarsak nasıl ki fayın yüzeye çıkmış halini görebildiysek burada çalışan bilim insanları da diyorlar ki 'Biz 4 km uzunluğunda yüzey kırığını izledik ve bu depremin de 5.5 veya 6 büyüklüğünde olduğunu tahmin ediyoruz.' Ama şimdi biliyoruz ki bu bölgedeki yüzey kırıkları üretebilen faylarımızda 2020'deki Elazığ depreminde ciddi bir yüzey kırığı göremedik. Küçük birtakım kırılmalar vardı ama burada 4 km izlendiğinden bahsediliyor. Eğer 4 km yüzey kırığı izlenmişse ve o çalışmada belirtilen bir başka önemli özellik daha var deniyor ki '20 cm sağ yana akım meydana geldi' dedi

BU DEPREMLERİ NORMAL KARŞILAMAK LAZIM

4.8 büyüklüğündeki depremi bölgedeki fayların varlığına dayalı ve normal bir deprem olarak değerlendirmenin mümkün olduğunu ifade eden Fırat Üniversitesi Jeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ercan Aksoy,'Dönüyoruz Elazığ depremine, bahçe duvarlarında ya da yollarda akım göremedik, 5 cm bile kaymalar görülemedi. Yüzey kırığı vardı ama küçük küçük yerlerde görülüyordu. Yani 1967 depremi biraz kafa karıştırıyor. Eğer o veriler doğruysa, 20 cm'lik yer değiştirme, 4 km izlenebilen yüzey kırıkları varsa bu 1967 depremi 6'nın üzerinde belki 7'ye yakın büyüklükte olmuş olmalı. Yani bu da Yedisu'nun potansiyel deprem üretme ihtimalini azaltabilir. Dediğim gibi 75 km'nin tamamının kırılması durumunda 7,4 ya da 7,6 büyüklüklerinde deprem üretebilir. Tamamının kırılıp kırılmayacağını da bilemiyoruz. Velev ki kırıldı, 1967 depremi buradaki enerjinin bir bölümünü boşaltmış olmalı. Bu bilimsel çalışma bir uluslararası dergide yayımlanmış, ispatlanmış, benim çalışmam değil. Dolayısıyla Yedisu fayı harekete geçer mi, geçmez mi sorusuna cevap vermek şu an için mümkün değil. Bekleyip görelim. 4.8 büyüklüğündeki depremi bölgedeki fayların varlığına dayalı ve normal bir deprem olarak değerlendirmek mümkün. Bu depremleri normal karşılamak lazım. Bunlar olmaya devam edecek ve bir süre daha kurtuluşumuz yok. Bölgedeki faylar belli bir dengeye, belli bir suskunluğa erişinceye kadar yaşayacağız.' dedi.