KAYBOLAN DEĞER GAKGOŞ AYAKKABISI
Elazığ kültürünün önemli değerlerinden biri olan Gakgoş ayakkabısı bir başka deyişle Yumurta topuk ayakkabı eski önemini yitiriyor
Elazığ kültürünün önemli değerlerinden biri olan Gakgoş ayakkabısı bir başka deyişle Yumurta topuk ayakkabı eski önemini yitiriyor. Değişen ve gelişen çağ ile birlikte eski değerlerde yavaş yavaş önemini kaybetmeye başlıyor. Gakgoş ayakkabısı da bu durumuma yenik düşen değerlerden biri. Konu ile ilgili bilgi aldığımız ayakkabı tamir ve imalatı dükkânı işletmecisi Zafer Pamukçu yöresel olan Gakgoş ayakkabısının eskisi kadar ilgi görmediğini yeni çıkan modayla birlikte vatandaşların spor vb. ayakkabılar yöneldiğini ve bu yöresel değerin yavaş yavaş kaybolamaya başladığını bu durumdan ayakkabı imalatçılarının sorumlu olduğuna dikkat çekerek şunları kaydetti:
‘'Elâzığ'ın yöresel ayakkabılarına eskisi kadar ilgi kalmadı. Eskiden biz gece saat on iki bire kadar ayakkabı dikimi yapardık. Tabi bu durum birazda biz ayakkabıcılardan kaynaklanıyor çünkü biz bu ayakkabıların yeni modellerini takip etmeyişimizden dolayı zamanın getirdiği şartların gerisinde kalarak bu işin azalmasına yol açtık. Bu yöresel ayakkabıların eskisi gibi yapılmamasında Elazığ esnafının biri birini çekememesinden dolayı kaynaklandığını düşünüyorum. İnsan doğduğu ondan öldüğü ana kadar ayağını yere basar eğer biz ayakkabıcılar olarak bu düşünce çerçevesinde hareket etseydik bugün yöresel ayakkabıların kullanılması da bu denli düşük seviyelerde olmayacaktı. Elazığ yöresel ayakkabısının bir diğer isimi de bizim buranın yöresel deyişiyle söylenen ‘'Yumurta topuk'' ayakkabı veya '' Gakgoş'' ayakkabısıdır. Elazığlı vatandaşlar bu ayakkabıyı giyerken yöresel kıyafetlerini de giyinmeye uyumlu olması açısından çok dikkat ederler. Ayakkabının kalıbı sivri kalıp topuk kısmı belirmiş olduğumuz gibi yumurta topuk bunun yanı sıra yandan bağlı, üç bağlı, yandan lastikli, çift lastikli ve iki bağlı gibi farklı farklı modelleri de bulunuyor. Ayakkabı kuruması hariç üç buçuk dört saatte eli çabuk olan veya işi iyi bilen bir usta tarafından yapılabilir. Gerçek deri kullanılır üst tarafı deri alt tarafı köseleden oluşur. Tahta topuk dediğimiz 4-5 katlı deriden oluşan topuk bir heykeltıraş edasıyla usta tarafından işlenerek yumurta topuk haline getirilir. Şu anda yöresel ayakkabıya olan ilgi çok azalmış durumda il dışından bazen müşterilerimiz oluyor çok az da olsa Elazığ içinden ise birkaç tane yaşlı insanımız ilgi duyup alıyor onlardan sonrada bu iş bitecek gibi görünüyor''.
‘'Elâzığ'ın yöresel ayakkabılarına eskisi kadar ilgi kalmadı. Eskiden biz gece saat on iki bire kadar ayakkabı dikimi yapardık. Tabi bu durum birazda biz ayakkabıcılardan kaynaklanıyor çünkü biz bu ayakkabıların yeni modellerini takip etmeyişimizden dolayı zamanın getirdiği şartların gerisinde kalarak bu işin azalmasına yol açtık. Bu yöresel ayakkabıların eskisi gibi yapılmamasında Elazığ esnafının biri birini çekememesinden dolayı kaynaklandığını düşünüyorum. İnsan doğduğu ondan öldüğü ana kadar ayağını yere basar eğer biz ayakkabıcılar olarak bu düşünce çerçevesinde hareket etseydik bugün yöresel ayakkabıların kullanılması da bu denli düşük seviyelerde olmayacaktı. Elazığ yöresel ayakkabısının bir diğer isimi de bizim buranın yöresel deyişiyle söylenen ‘'Yumurta topuk'' ayakkabı veya '' Gakgoş'' ayakkabısıdır. Elazığlı vatandaşlar bu ayakkabıyı giyerken yöresel kıyafetlerini de giyinmeye uyumlu olması açısından çok dikkat ederler. Ayakkabının kalıbı sivri kalıp topuk kısmı belirmiş olduğumuz gibi yumurta topuk bunun yanı sıra yandan bağlı, üç bağlı, yandan lastikli, çift lastikli ve iki bağlı gibi farklı farklı modelleri de bulunuyor. Ayakkabı kuruması hariç üç buçuk dört saatte eli çabuk olan veya işi iyi bilen bir usta tarafından yapılabilir. Gerçek deri kullanılır üst tarafı deri alt tarafı köseleden oluşur. Tahta topuk dediğimiz 4-5 katlı deriden oluşan topuk bir heykeltıraş edasıyla usta tarafından işlenerek yumurta topuk haline getirilir. Şu anda yöresel ayakkabıya olan ilgi çok azalmış durumda il dışından bazen müşterilerimiz oluyor çok az da olsa Elazığ içinden ise birkaç tane yaşlı insanımız ilgi duyup alıyor onlardan sonrada bu iş bitecek gibi görünüyor''.