KALP KRİZİNİN YAŞI YOK!

Sağlıklı yaşam için kalite kalp atışı şart  peki ne yapmalıyız

TAKİP ET
Sağlıklı yaşam için kalite kalp atışı şart peki ne yapmalıyız. Özel Doğu Anadolu Hastanesi'nde kendisini insan hayatına adayan Kardiyoloji Uzm. Dr. Ömer KARADUMAN Kalp Hastalıkları ve dikkat edilmesi gereken konular hakkında çok önemli bilgiler verdi;

İşte o röportaj;



Son yıllarda kalp krizi vakalarında yaşanan artış hakkında bize bir bilgi verebilirmisiniz. Ülkemizde yaşanan kalp krizi vakalarıyla ilgili bir rakam vermek gerekirse, bu rakam hangi boyutlara ulaşmış durumdadır?

Dünyada yılda yaklaşık 17 milyon, AB'de 2 milyon, Türkiye'de ise yılda 200 bin kişi kalp hastalıklarından ölüyor. Kalp hastalıkları dünyada tüm ölüm nedenleri arasında birinci sırada daha önemlisi; Türkiyede her yıl 200 bin kişi koroner hastalıklar havuzuna katılıyor.

Bu durum göz önüne alındığında en çok kimler risk altında?

Günümüzün zor koşulları karşısında, insanlar çok daha fazla stres altında yaşıyorlar. İnsanlardan çok daha fazla performans bekleniyor ve çalışma süreleri uzuyor ki buna bağlı olarak kendi özel hayatına ayıracak vakit kalmıyor . Hem ekonomik kaygılardan kaynaklanan stres ve bunun üzerine binen aşırı yorulma ve spor noksanlığı , beraberinde kalp krizi geçirme oranlarında büyük bir artış yaşanmasına neden oluyor.


Yeni doğan bebeklerde ve çocuklarda kalp hastalığı görülmekte midir.. Bu risk doğuştan itibaren olabilir mi?

Tabii ki böyle vakalar vardır. Çocuklarda kalp hastası olma ihtimali genetiksel olarak görülmektedir ve her bin canlı doğumdan yaklaşık 9 unda doğumsal kalp hastalığı vardır. Genetik faktörün yanı sıra, gebelik sırasında anne adayının geçirdiği bazı hastalıklar, bebeğin sağlığını tehlikeye atacak bir yaşam biçimini sürdürmesi de doğacak bebekte kalp hastalığı riskini arttırıcı bir sebeptir. Doğumuna aylar kalan bir anne adayının ısrarla sigara içmesi, alkol ve uyuşturucu tüketmesi, stres altında bulunması,doğacak bebeğin kalp hastalığının gelişmesinde rol oynar .

Kalp hastalıkları konusunda tıpta görülen yeni bulgular, tedavi aşamasında yaşanan yenilikler var mı?

Bu konuda çok farklı çalışmalar yapılıyor. Avrupa ve Amerika'da yapılan araştırmalara göre kalp hastalıkları konusunda her geçen gün yeni bilgilere ulaşılmaktadır. Örneğin daha önceki yıllarda stres ve yorgunluğun, kriz riskinde önemli bir faktör olduğu söyleniyor ama net bir bilgiye tam olarak ulaşılamıyordu. Şimdi ise, stresin kalp krizi geçirme olasılığında çok önemli bir yere oturduğu tam olarak kanıtlanmış durumdadır burda endotel dediğimiz kalp damarların iç yüzündeki tabakanın strese bağlı bozulduğu artık belgelenmiştir .


Kalp hastalıklarından korunmanın yolları nelerdir, bir hekim olarak bu konudaki tavsiyeleriniz neler olabilir?

İnsanlara stresten ve kaygıdan uzak bir hayat yaşamalarını söylemek kolay olsa da, şartlar açısından bu pekte mümkün olmuyor . Ancak yine de sorunların çözümsüz olmadığını düşünmek ve rahatlamak için kendi çözümünü üretmek gerektiğini söyleyebilirim. Burda en etkili ve en basit yöntem düzenli yapılan spordur ki spor sırasında beyinde mutluluk hormonu denilen endorfinler salınmaktadır Bunun yanı sıra sigara tüketimi mutlaka gözden geçirilmeli. Aslında biz hekim olarak sigaraya tamamen karşıyız. Sigara içen biri, sigara içmeyen birine oranla 2,5 katı oranında kalp krizi riski taşımaktadır. Bilindiği gibi aşırı kilolu olması, kalp krizine bir adım daha yaklaşması demektir. Ayrıca tansiyon ve şeker hastalıkları da kalp krizi ne zemin hazırlamaktadır.

Sağlıklı bir insanın belirli aralıklarla check up yaptırması gerekmekte midir?

Tabii ki! Özellikle ailelerinde genç yaşta kalp krizi geçirmiş kişiler varsa, mutlaka hangi yaşta olursa olsun check up yaptırmalarında büyük fayda vardır. Böylece olası bir tehlikeye karşı önceden önlem almak çok daha kolaylaşmış olur. Nadir olarak bazı hastaların doğumsal kalp hastalığı olmasına rağmen, 20'li yaşlara kadar her hangi bir belirti veya şikayeti olmaz . Fakat 20'li yaşlarda bir futbolcunun sahada birden yığılıp kaldığını görüyorsunuz. Bu gençlerde, kalıtsal bir kalp hastalığıolduğu mutlaktır. İşte özellikle spor yapan veya ailede kalıtsal kalp hastalığı olan önceden yapılan tetkiklerle tanısı konulabilir , biz hekimler bu riskleri görüp gereken önlemlerin alınmasında büyük aşama sağlayabiliyoruz.

Gizli kalp diye bir durum gerçekten var mı, herhangi bir belirtisi görülüyor mu?

İsmi de üzerinde olduğu gibi, gizli kalp hastalığının fazla bir belirtisini görmek mümkün olmayabilir. Fakat burda bazı belirtiler vardır mesela hasta kendi akranlarının yaptıkları işleri yaparken zorlanıyorsa çabuk yoruluyorsa veya günlük işleri sırasında çarpıntı hissediyorsa , bu gençte gizli kalp olma ihtimali vardır.



Kalp krizi nasıl gerçekleşir?



Kalbi besleyen, koroner arterler adını verdiğimiz üç damardan birinin veya ddigerarının tıkanmasına ve damarın suladığı kalp kasının harabiyetine kalp krizi diyoruz. Sigara içen, beslenmesine dikkat etmeyen, kolesterolü veya şekeri yüksek kişilerde kalp damarlarının içinde “plak” adını verdiğimiz kolesterol birikintileri vardır. Bu birikintiler hiçbir bulgu vermeyebilir. Fazla sayıda plak olması ve plakların üzerindeki koruyucu tabakanın ince olması (ki biz buna hassas plak diyoruz) yırtılma/kopma riskini artırır. Damar içindeki plakların yüzeyi koruyucu bir tabaka ile kaplıdır. Buna rağmen fiziksel veya duygusal bir yüklenme (ağır kaldırma, koşma veya aniden kötü bir haber alma) veya yağlı ağır bir yemekteki toksik maddeler plağın yırtılmasına neden olur.



- Kalp krizinde özellikle kimler risk altında?



Kalp krizi en çok 40 yaş üzerindeki erkek hastalarda görülür, kadınlarda daha çok menapozdan sonra ortaya çıkar. Kalp damarlarında tıkanmaya neden olan risk faktörleri ne kadar çoksa kalp krizi riski de o kadar yüksektir.

- Bir numaralı risk faktörü tansiyon yüksekliğidir.

- Sigara önemli bir risk faktörüdür. Bağımlılığın azaldığı batı ülkelerinde kalp krizi oranlarıdüşmektedir.

- Kötü beslenme ve kolesterol yüksekliği damarları tıkayıcı bir rol oynar. Hayvansal gıdalardan, doymuş yağlardan zengin bir beslenme, aşırı miktarda şeker ve şekerli gıdaların tüketimi kolesterol ve şekeri yükselterek kalp krizi riskini artırır.

- Şeker hastalığı kalp krizi geçirme riskini 2 misli artırır.

- Koltukta televizyon seyreden, masa başında çalışan insanların riski yüksektir. Düzenli spor yapanların kalp krizi geçirme oranı yüzde 50 daha azdır.

- Yaş ilerledikçe risk artar. Erkeklerde 55, kadınlarda 65'ten sonra kalp krizi riski her on yılda bir ikiye katlanır.

- Aileden birinin erken yaşta (erkekse 55, kadınsa 65 yaşından önce) kalp krizi geçirmiş olması riski artırır. l Doğum kontrol hapı kullananlarda, menapoz sonrası hormon tedavisi alanlarda kalp krizi riski artar. Menopoza giren kadınların ateş basması ve terlemelerden kurtulmak için alacaklarıhormon tedavisi hem kalp krizi hem meme kanseri riskini artırır.

- Şişmanlık hem riski artırır, hem de krizin daha ağır seyretmesine neden olur.

- Diş eti hastalıkları da riski yükseltir


Kalp krizi geçiren bir kişiye ilk müdahale nasıl yapılmalıdır?

İlk müdahale mutlaka ki çok önemlidir. Diyelim ki yanımızda herhangi bir kişi birden göğüs ağrısıçekmeye başladı ve kesintisiz en az onbeş dakika devam eder soğuk terleme solukluk ta belirtilere eklenirse kalp krizi olma ihtimali çok yüksektir . İlk etapta soğuk kanlı davranıp bu kişiyi oturtmak veya yatırmak gerekiyor. Ve vakit geçirmeden en yakın sağlık merkezini aramak gerekiyor. Bu arada elinizde aspirin varsa 300 ila 500 mg lık olanlardan yutturabilirsiniz ve temiz hava alması sağlanmalıfakat hastanın bir an önce bir sağlık kuruluşuna ulaştırılması gerekmektedir.



Çokça merak edilen bir diğer soru da, kalp çarpıntısı sinirsel midir, neden kaynaklanıyor olabilir?

Çarpıntının birçok sebebi olabilir. Özellikle genç hastalar gerginlik , heyecan ve stresten kaynaklı çarpıntı hissi yaşayabilirler. Bunu çok da büyütmemek gerekir. Hayatın doğal akışına karşı normal belirtilerdir bunlar.Panik yapmaya gerek yoktur. Ancak sıkça tekrarlanan ve sebepsiz ortaya çıkan çarpıntıları araştırmakta fayda vardır ki bu tür çarpıntılar bazı rahatsızlıkların habercisi olabilir. Bunların başında guatr gelir. Guatır problemi yaşayan hastalarda kalp çarpıntısı sıkça yaşanan bir süreçtir. Diğer bir sebepte kansızlık olabilir. Ayrıca doğumsal yapıda kalbin elektriksel akımlarında da bir problem görülmektedir.
Genellikle çarpıntı şikayetleri daha ziyade ev hanımlarından duyulmakta. Kadınlar, erkeklere göre daha fazla risk altında olabilirler mi kalp çarpıntısı konusunda?

Kalp çarpıntısı daha önce de belirttiğim gibi sıkıntı, heyecan ve stres sonrası yaşanan durumlarda ortaya çıkmaktadır. Ev hanımları, çalışan hanımlara oranla veya erkeklere oranla daha fazla kendini dinleme imkanı bulduklarından, bu tür şikayetlerle daha sık karşılaşabilirler. Çalışma ortamında, işlere yoğunlaşan kişiler bu çarpıntıları pek fark etmeyebilirler. Oysa evde oturan hanımlar yalnız kaldıklarında vücutlarından gelen sinydigerere çok daha fazla kulak verme ihtimali var .

1. Göğüs Ağrısı



Kalp hastalığının önemli bir kısmı kalp damar tıkanıklığı nedeniyle oluyor. Kalp damar tıkanıklığında en sık görülen belirtiyi ise göğüs ağrısı oluşturuyor. Kalp damarları kalp kaslarını besliyor. Bu damarlarda daralma olması durumunda kalp kaslarına olan kan akımı azalıyor. Bu da kalp ağrısına sebep oluyor. Kalp hastalığıyla ilişkili olmayan göğüs ağrıları ise; göğüste batma, iğne batar veya bıçak saplanır tarzda görülüyor. Bu ağrılar eforla değişmiyor.


2. Nefes Darlığı



Nefes darlığı özellikle ileri kalp hastalıklarında sık görülen bir belirti ve hastalığın ciddiyetini gösteriyor. Nefes darlığı; kalp damar tıkanıklığı veya kalp kapak hastalığından kaynaklanabiliyor. Kalp damar tıkanıklığında nefes darlığının iki sebebi var; birincisi kalp ağrısını hastalar bazen nefes darlığı şeklinde hissedebiliyor. İkinci sebebi ise kalp yetersizliği. Kalp yetersizliğinde kalp akciğerlerden kanı çekme görevini tam yapamıyor. Bu nedenle akciğer damarları içindeki kan basıncı yükseliyor. Bu da damar içindeki serum kısmının damar dışına çıkmasına sebep oluyor.





3. Çarpıntı



Kalbin düzenli veya düzensiz olarak hızlı atması olan çarpıntı özellikle kalp hastalıklarında görülen önemli bir belirti. Kalp hastalıklarına bağlı ritim bozuklukları en sık kalp damar tıkanıklıkları ve kalp kapak hastalıklarına işaret ediyor. Ritim bozuklukları basit ve tedaviye ihtiyaç olmayacak kadar önemsiz de olabiliyor, hayati bir problem de. Dolayısıyla bu ikisinin ayırımının mutlaka Ekg veya ritim holteri ile yapılması gerekiyor.


Halı saha maçı yapmak tehlikeli mi?



35 yaşın üzerindekiler için tehlikeli. Yaş ilerledikçe, risk faktörleri arttıkça tehlike yükselir. Ülkemizde 40 yaşın üzerindeki erkeklerin yarısından çoğunun kalp damarlarında az veya çok plak vardır. Bu plaklar her an yırtılmaya hazır saatli bomba gibidirler. Hangi plağın ne zaman yırtılacağını, ne zaman damarı tıkayacağını kimse bilemez. Plaklar önceden belirti vermedikleri için hasta kendisini çok iyi hisseder, akşam kesin bir gol atarım derken golü yer.



Kırmızı etin sakıncası var mı?


Kalp hastalarının, kalp damar hastası olmak istemeyenlerin kırmızı et, tavuk eti, yumurta, süt, yoğurt gibi hayvansal gıdaları mümkün olduğunca az tüketmesi gerekir.Günümüzde yaşayan 247 primat türü var. Biz insanlar, akrabalarımız içinde en acımasız olanı, en çok öldüreni ve en çok et yiyeniyiz. Kırmızı etin hastalıklarla ilişkisini araştıran pek çok çalışma kırmızı etin ömrü kısalttığını göstermektedir. Araştırmalar günde bir küçük hamburgere eş kırmızı et veya domuz eti yiyenlerin kanser ve kalp hastalıklarından ölüm riskinin yüzde 30 arttığı göstermiştir.


TEŞEKKÜRLER...

Bakmadan Geçme