Göz Muayenesi Önemli

Hakimiyet Gazetesi olarak Özel Doğu Anadolu Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Opt. Dr. Oktay Esmer ile göz üzerine röportaj yaptık…

Göz hastalıklarından en zor tedavi edileni hangisi?

Bazı göz hastalıkları ciddi önem taşıyan, genellikle kendini son safhalarda belli eden hastalıklardır. Yine de erken teşhisle görme kaybının engellenmesi mümkün. Yani tedavisi zor hastalık yok. Ancak tedavisi için gecikilmiş hastalık vardır. Bunun için herhangi bir şikayet yoksa bile yılda 1 göz muayenesi olmak oldukça önemli. Ayrıca hastanın tedavi sırasındaki ve sonrasındaki tutumu da önemli. Örnek verecek olursak, şeker hastalığına bağlı oluşan diyabetik retinopati hastalığında biz hekim olarak gerekenleri yapsak da, hastanın da aynı zamanda şekerine ve tansiyonuna dikkat etmesi gerekir. Ama hasta şekerine ve tansiyonuna dikkat etmezse hastalık maalesef ilerler.



Göz sorunu kadınlarda mı yoksa erkeklerde mi daha yaygın?



Bazı hastalıklar kadınlarda daha fazla görülüyorken bazı hastalıklar erkeklerde daha fazla görülüyor. Genel olarak baktığımızda ise, hastalıkların belli bir cinsiyette görülme sıklığı eşit diyebiliriz.



Peki çocuklarda görülen göz hastalıkları nedir?

Çocuklarda göz tembelliği başta olmak üzere şaşılık, olmak üzere miyopi ve hipermetropi görülüyor. Göz tembelliği önlenebilir görme kaybı. İlk 7 yaş içinde kapama ve ortoptik (cihazlarla) yöntemlerle tedavi edilebilir. 7 ve-8'inci yaşta tembellik tedavisinde daha hızlı ve etkili yol alırız. Gözlerin paralel duruş pozisyonunun bozulmasına şaşılık denir. Bazen gözlük tedavisinin yanı sıra hasta ortopetik tedavi ve egzersiz programlarıyla tedavi olabilir. Bunların dışında bebeklerde doğuştan gelen doğumsal katarakt,yeni doğan retinopatisi ve glokom hastalıklarına da rastlanabiliyor.



Şaşılığın tedavisi var mı?



Şaşılık, her iki gözün birbiriyle olan paralelliğini kaybetmesi. Gözler burun köküne doğru veya dış tarafa kayabileceği gibi yukarı veya aşağı pozisyonlara da kayabilir. Bu kayma bir gözde olabileceği gibi iki gözde de olabilir. Tek gözde görülen sürekli kayma durumu göz tembelliğine sebep olabilir. Göz tembelliği de bir gözün diğerine göre daha az görmesi durumudur ve eğer çocuk ilk 7 yaş içinde tedavi olmazsa ömür boyu görme düzeyi az olarak devam eder. Ayrıca göz tembelliği kişinin her iki gözle görme yeteneği kazanmasını, derinlik hissini yani 3 boyutlu görmeyi engeller. Şaşılık tedavisinde erken teşhis çok önemli. Bu nedenle tek gözünde kayma olan bebek ve çocuklar hemen göz muayenesine götürülmeli. Uzman hekimlerimiz ve sahip olduğumuz teknolojilerle şaşılığın tedavisi her yaşta mümkün. Çocuklarda 6 ayda bir veya yılda 1 göz muayenesi oldukça önemli.



Peki göz neden bozulur?

Göz bozukluklarının sebebi genellikle genetiktir. Doğuştan gelen genlerle ilgilidir. İnsanın nasıl boyu, ten rengi genetik, göz bozukluklarının da birinci sebebi genetiktir. Göz bozukluklarının sebebi gözün boyunun uzun olması ya da kısa olmasıdır.



-Gözün boyu mu var?

Göz bir küre. Göz küresinin yarıçapını düşünün, ortalama 22 milimetredir. 1 milimetre 2.5 numara göz bozukluğu yapar. Dolayısıyla sizin gözünüzün yarıçapı örneğin 22 değil de 24 milimetre ise 5 numara miyop oluyorsunuz.



GÜN IŞIĞI MİYOPLUĞU ENGELLİYOR



-Doğuştan olabilir mi?

Doğuştan olması gözün büyümeye devam etmesiyle ya da kısa kalmasıyla oluyor. Kısa kalırsa hipermetrop oluyorsunuz. Bunlar genetik olarak belirleniyor. Ancak özellikle miyopinin ilerlemesini etkileyen bazı faktörler var ki son yıllarda bunlar teşhis edildi. Eskiden televizyona yakından bakan çocuğa gözü bozuldu denirdi. Ama 2016 yayınlarında yakın aktivitenin çok etkili olmadığı ortaya kondu. Ancak bir çocuğun açık alanda, dışarıda günde en az iki saat dolaşmasının miyopinin ilerlemesini azalttığı saptandı.



-Göz ve ışık çok önemli demek ki..

Bunun sebebinin gün ışığından yararlanmak olduğu ortaya çıktı. İç mekanda aydınlık bir ortamda örneğin şu anda burası 400 lüks kadar ışık var. Ama dışarıda yağmurlu havada bile ışık miktarı 30 – 40 bin lüks'tür. Gün ışığı gözde dopamin salgılanmasını ve bu da gözün büyümesini yavaşlatıyor. Yani çocuğun günde en az iki saat dışarıda gezmesi miyop olacaksa da bunu geciktiren en önemli faktör. Gün ışığı göz sağlığı için özellikle çocukların büyüme çağında çok önemli bir etken.



BİLGİSAYAR ZARARLI DEĞİL



-Günümüzde çocuklar kapalı mekanda ve bilgisayar başında saatlerini geçiriyorlar…

Burada çocukları bilgisayar çalışması değil, iç mekan ışığının dışarıya göre çok düşük olması etkiliyor. Ayrıca bilgisayar oynaması o kadar kötü bir şey değil, gözü çalıştırıyor. Dikkati artırıyor.Yeter ki anne ve babaların kontrolünde oynansın....Uzun süreli oynanmasın..



-Ekrandan yansıyan ultraviyole, manyetik alan zararlı değil mi?



Bu hep söylenir. Ama şu anda kullanılan ekranlardaki radyasyon oranı çok düşük. Açık havada belki daha fazla radyasyon var.



-Gözde en çok neye dikkat edelim?



Glokom göz tansiyonu sinsi bir hastalık, ağrı sızı yapmıyor. Çok yavaş ilerliyor, o nedenle anlaşılmıyor. 40 yaşına gelenlerin kontrol ettirmesi önemli.



GÖZ TEMBELLİĞİNE DİKKAT



Göz sağlığı için yapmanız gereken çok fazla bir şey yok. Gözünüz bozuksa bozuktur, değilse değildir. Çocuk doğduktan bir süre sonra yapılması gereken olarak bakarsak göz bozukluğu potansiyeli var mı ona bakmak gerekir. Biz iki gözün arasında numara farkı var mı, onu araştırırız. Fark varsa, biri bozuk biri sağlamsa, bozuk göz tembel kalır. Göz tembelliği olur, bu da yüzde 2 oranında görülür. Göz tembelliğinin erken yaşta teşhis ve tedavisi gerekir.



-Gözümüzü nasıl koruyalım?



Çocuk daha okula gitmeden bir göz testi yapılmasında fayda var. Bu anaokullarında da yapılabiliyor. Öğretmenler de kontrol edebilir. Göz bozukluğu olan kişilerin erken yaşta gözlük takması gerekiyor. Erken yaşta takmazsa zaten bulanık gördüğü için ileri yaşta gözlük taksa da göz tam randımanıyla çalışmıyor, tembellik oluyor.



BİRDEN FAZLA EVREN…



-Beyinle irtibat açısından mı?



Tabii, kesinlikle. Çünkü gören yer beyin. Göz görmüyor, beyin görüyor. Görüntü göze ters olarak düşer, o beyne gider ve beyinde birleştirilerek doğrultuluyor.



-Görme halini beyin mi yaşıyor?



Beyin yaşıyor, algılıyoruz yani. Biz yaşıyoruz. Düşünce gibi…

-Burada devreye tarafımdan tam olarak anlaşılamayan kuantum giriyor…

Birden fazla evren olabilir diyenler var.

-Bu fazla garip değil mi? Kapalı bir yerde olan beyin dünyayı görüyor…

Ve duyuyor, kokluyor, hissediyor değil mi? Hepsi birlikte…



Tedavi ettiğiniz hastada sizi en çok mutlu eden ne oluyor?



Bize görmeden gelen bir insanın görmesini sağlamak bizim için mutluluk kaynağı oluyor. Eskisinden daha iyi görür hale getirmek de bizim için önemli. Bir ameliyatla astigmatı olan, miyop olan hastanın her şeyini düzeltebiliyoruz. Her şey için gözlük kullanan biri hayatını gözlüksüz sürdürebiliyor. Katarakt ameliyatı olduktan sonra da aynı şekilde. İnanın ameliyat olduklarında hayatları değişiyor, psikolojileri çok olumlu etkileniyor. Görmek çok önemli.



Katarakt ameliyatı olanlar…



Amerikan sağlık sisteminden yararlanan 1.5 milyon kişi üzerinde bir çalışma yapılıyor. Katarakt olup ameliyat olanlar ile katarakt olup ameliyat olmayanları karşılaştırıyorlar. İleri yaşlarda katarakt ameliyatı olanlar arasında ölüm oranı olmayanlara göre yüzde 30 daha düşük bulunuyor. Bu çok önemli bir bulgu. Nedeni de şöyle izah ediliyor, katarakt ameliyatı olanlar daha iyi görüyor. Daha iyi gördüğü için de kazalar daha az oluyor. Gördüğü için sağlığına daha çok dikkat ediyor, ilaçlarını düzenli alıyor. Sosyal hayata daha çok katılıyor, daha mutlu oluyor dolayısıyla daha çok yaşıyor.



-Lazer de çok yaygın kullanılıyor…



Lazerin göz hastalıklarında kullanımı çok yaygın. Esasında lazerin tıpta ilk kullanımı gözde olmuştur. Şeker hastalarının retina tedavileri için başladı kullanıma, 1990'larda da lazer ile göz bozukluklarının düzeltilmesine başlandı.



LENS KULLANIMINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLARA DA DEĞİNELİM...



Öncelikle, yoğun göz alerjisi ve kirpik iltihabı olanlarda kullanılmaması daha uygun olur. Gebelerde, emziren annelerde ve doğum kontrol hapı kullanan bayanlarda zorunlu değilse kullanılmaması, kullanılacaksa da günlük kullanılıp atılan lensler olmalı.. Göz kapağı düşüklüğü, trahom, ileri derecede guatr, el ve ayaklarında şiddetli romatizma, ileri derecede göz kuruluğuna sahip hastalar kontakt lens kullanmamalı.. Haftanın iki günü lens kullanmayıp gözlük kullanmalı.. Hasta lensini kesinlikle lavabo önünde takmamalıdır.. Bayan hastalar göz makyajlarını lenslerini taktıktan sonra yapmalı ve çıkardıktan sonra temizlemelidirler.. Lensin takılması ve çıkarılması işleminde ‘'el hijyenine' 'dikkat edilmeli, tırnaklar kısa olmalı ve lens temizliği yapılırken serçe parmak kullanılmalı…Musluk suyu kullanılmamalı..

Lens önce 10-15 saniye ovalanmalı daha sonra durulanmalı..Kontakt lens ile havuza ve denize girilmemeli…Lens kullanımında gözde rahatsızlık veren kızarıklık, batma şikayetinde hemen lens çıkarılıp doktora başvurulmalı…Lens takılıyken kesinlikle sigara kullanımı olmamalıdır…Lens değişimi zamanında yapılmalıdır…Lens kabının temizliğine dikkat edilmeli…Lens kabı ideal olarak her ay en geç 3 ayda bir değiştirilmelidir…



GÜNEŞE DİKKAT



-Yazın kavurucu sıcağı başladı, güneşten korunmak için ne tür güneş gözlüğü kullanmalıyız?



Güneşteki fazla güneş ışını zararlı biliyorsunuz. Cilde de zararlı, göze de zararlı. Açık havada güneş altında kalanlarda pterjium denen gözde et yürümesi rahatsızlığı oluyor. Gözün açık kısmında kızarıklık olması, giderek kornea dediğimiz saydam tabakası üzerine yürümesi. Buna halk arasında tavuk karası filan diyorlar. Bu ultraviyole ile doğrudan ilintili. Zaten ekvatora yaklaştıkça istatistiksel olarak daha fazla görülüyor. Gözün sağlıklı kalması için gözyaşı ile ıslanması lazım. Gözün gözyaşı ile ıslanmasını sağlayan da gözkapakları. Yeni bir arabanın cam silecekleri gibi. Gözün üstünde bu et yürümesi kabarıklığı varsa göz kapağı her yeri eşit ıslatamaz. Kuruluk olur, bu da yanma batma belirtisi verir.

-Bu güneşin zararlarından birisi….

Evet bir de kışın karda ultraviyole ışığını kesecek gözlük kullanmak gerekir. Korneada hasara sebep olarak kaynak alması gibi körlüğüne sebep olabilir.



-Güneş gözlüğü alırken neye dikkat etmek gerekiyor?



Optik kalitesinin iyi olması yeterli, fiyat önemli değil. Bu tür ürünlerde verdiğiniz paranın büyük çoğunluğu markanın bedeli oluyor. Aynı ürünü markasız aldığınızda çok daha ucuza mal oluyor. Eğer bilinen bir ürün alırsanız, marka olursa modasının yanı sıra camının iyi olduğunun güvenini taşıyorsunuz. Ben de alacak olsam şimdi marka bir ürün alırım.



-Kalitesinin tescilli olması açısından mı?



Ne aldığınızı biliyorsunuz. Camının belirli bir vasıfta olduğunu biliyorsunuz, orada yazıyor zaten.



-İyi hasta diye bir tanım var mıdır?



Doktora geldiğinde kendini düzgün ifade eden hasta iyi hastadır. Bilgileri doğru verecek. Çok sık rastlıyoruz ne şikayetin var dediğimizde, “Siz bulun” diyor mesela. Geçmiş bilgileri vermiyor, acaba bakalım bu doktor ne diyecek diye düşünüyor. Arabasını tamire götürdüğünde tam bilgi veriyor, doktora geldiğinde bugün şikayetiniz nedir onu anlatmıyor. Doktora kendini net anlatan hasta iyi hastadır.



Bu dünyada bir tane hayatımız var, bunu doğru yaşamak lazım. Benim bir pişmanlığım yok, çünkü biz hiçbir zaman paraya odaklı çalışmadık. İş adamıysanız başarının birinci kriteri para kazanmanızdır, ama bizim mesleğimizde para kazanmasanız da başarılı bir doktor olabiliyorsunuz. Bizim mesleğimizde başarının kriteri farklı, onun için doktorluk güzel bir meslek. Biz mesleğimizi iyi yaptığımızda biz zaten başarılı oluyoruz. TEŞEKKÜRLER..