55'inci Ölüm Yıl Dönümünde Elazığlı Fikret Memişoğlu
Fırat Üniversitesi öğretim üyelerinden Doç. Dr. Yavuz Haykır, 55. ölüm yıl dönümünde Elazığ'ın yetiştirdiği en önemli kültür ve sanat adamlarından Fikret Memişoğlu'nu anlattı.
Fikret Memişoğlu 1917 yılında Elâzığ'ın Kızılay (Kesrik) Mahallesi'nde ailenin dördüncü çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. 3 Fikret Memişoğlu, ilköğretimini Elâzığ'da, ortaokul ve lise eğitimini ise Diyarbakır ve Ankara'da tamamlamıştır. 1928 yılından 1944'de kadar 16 yıl boyunca4 Diyarbakır, Ankara ve Çanakkale şehirlerinde ikamet etmiştir. Elâzığ ve Elâzığlılara olan sevgisi, hasretinde etkisiyle çocukluk yaşlarından itibaren kendine göstermiştir. Bu memleket sevgi ve hasretini şu cümlelerle ifade etmiştir: “1928 yılında Elâzığ'ı terk ettiğimiz zaman toprağa bağlılık heyecanı ile gözüm arkada idi. O güne kadar hafızama nakşolan manzaralar hatıralar hadiseler ve silinmek bilmiyor daha fazla yerleşiyordu. Elâzığ'ı çevreleyen geniş ufuk çemberi içinde, ne varsa, ne kalmışsa, hepsi güzel hepsi vefalı idi. Bu duygular beni bu toprağa getirinceye kadar damarımdaki kan gibi benliğimi sarmış bir türlü dağılmak bilmiyordu. 16 sene sonra Çanakkale'den Elâzığ'a dönerken Sivas'ı geçince duygularım kol açarak, dağları, yolları, rüzgârları kucaklamak istiyordu. Yaklaştıkça simalar munisleşiyor, şiveler samimileşiyor, sesler besteleşiyordu. Bana bakan yanık çehreli erkeklerin garip dost bakışları ile karşılaşınca hemen soruyorum. “nerelisin hemşehrim” Alakama karşı hürmetkâr ve hoşnut bir tavırla sorduklarıma cevap veriyor. Trenin koridorunda ihtiyar bir kadına yerimi ikram ederken (kadın sen yerinden kalkma uzak yerden gelmişsin belli) diyerek beni ayakta bırakmamak istiyor. Bende cevaben şakalaşarak (ben de senin kadar alan sen gez otur ben otura otura yoruldum; yerime otururken bana dua ediyor. Bir iki kompartıman öteden, içeme dolan bir türkü sesi geliyor”
ELAZIĞ KÜLTÜRÜ VE FOLKLOR ÇALIŞMALARI
Fikret Memişoğlu Harput folklorunu tarihi sürecin bu folklore etkileri ciddi bir şekilde araştıran ilk ve tek kişidir. Ayrıca köy köy dolaşarak kaybolma, unutulma aşamasındaki Harput türkülerini güfte, makam, ve olayları, manileri, bilmeceleri, hikayeleri toplayarak etnografik bir çalışma yapmıştır. Harput musikisi üzerine çalışmalar yapmıştır. Güfteleri kâğıda dökmüş, makamları ve usulleri banda kaydetmiştir.97 Özellikle Hafız Osman Öge'den faydalanarak müstezat, beşiri hoyrat, tecnis maya, nevruz, ibrahimiye, divan, tatvan gibi makamların orjinal okunuşunu, doğru söylenişini banda aldırıp günümüze ulaşmasını sağlamıştır.98 Bunları TRT radyolarına göndermiştir. Fikret Memişoğlu, Elâzığ halk oyunlarının sahnede uygulanışı ve kareografisini yapmış, oyunları derleyip toparlamıştır.99 İlk defa onunla birlikte sistemli bir şekilde folklor ekipleri kurulmuştur. Kurup yetiştirdiği bizzat çalıştırdığı Elâzığ Folklor ekipleri tüm Türkiye'de halk oyunları yarışmaları gösterilerine katılmış, başarılar elde edilmiştir.
Fikret Memişoğlu, bir yıl kadar süren böbrek rahatsızlığı sebebiyle 20 Temmuz 1968 tarihinde Elâzığ'da kendi evinde vefat etmiştir.