Since, Fırsatta Manipülasyon
Rüveyda Sadak
Fırsatta bile fırsata dönüşen günümüz farkındalığı nedir diye sorulsaydı şüphesiz cevap, manipülasyon geleneğince etiketlerin sürekli artış miktarı olurdu. Bir ürün ve bir okuldan bahsedildi. Manipülasyonun seviye katladığı şekliyle gerçekleşen mekân ise bir market bir mağaza değil de bir okuldu. Karışık, çift kaşarlı türleriyle adlandırılıp bir fast-food rutini olarak satışa sunulan ve çoğu zaman çeşitli sanılan bir tosttu geçen haftalarda gündem olan besin. Akla gelen kaşar, sucuk, domates ve daha çok türeviyle artırılabilen bir tost değil miydi, tabi gerçekten yenebilir bir koşulda olsaydı. Ekmeği dışında karışık başlığıyla hafif bir salça ve ekmeğin satışa sunulan lafügüzaf bir tezattı.
İçerik açısından bir hayli eksik olan, ekmek arası bu klasik yiyeceğin neredeyse tamamının ekmekten oluşması, kavramıyla sınıfta kalan bir tüketici memnuniyetsizliği oldu. Talebe karşı arzın sağlanamadığı bu çelişkiye göre, doğru ne demekti mesela? Fiyat fazlaca orantısız iken, orantılı olan faktörün manipülasyon kapsamlı fahiş fiyat yükseltisi olması, pek şaşırtıcı gelmiyordu. Manipülasyon bir geleneğe dönüştüğünden beri artık ‘since’ kavramı, tabiri yerinde bir kullanım oluyor. Toplumun, manipülasyon farkındalığı aslında çok değil, yakın bir zamanda gerçekleşti. Küreseli kapsayan korona döneminden sonra yani bundan birkaç yıl önce, birdenbire revize edilen manipülasyon detayı hâlâ ayçiçek yağı gündemini hatırlatıyor. Bunlar birer yakın zaman sorunsalıydı. Söz konusu çoğu zincir markette, reyonlarda bulunamayan bir önem teşkil ediyordu. Şimdi ise sadece ayçiçek yağı için değil, birçok alanda manipülasyonun görüldüğü anlamı, kendi kendine tolere eden yine manipülasyon oluyor. Manipüle edilen fırsat kapsamında kapital, talebi yüksek fiyatlardan değerlendiriyor. Kaşarlı ya da karışık başlığıyla ifade edilen besin, sadece ekmek ile çeşitlenen bir çelişkiye dönüşüyor. Manipülasyon için uygun (!) talep tüketimi böylece görülüyor. Geçenlerde süte değil, suya süt görünümlü, ayçiçek yağına boya katkısıyla çeşitlendirilen ve zeytinyağı kavramı kullanılan örneklerde manipülasyonun son şeklini, geçen günlerin gündemindeki karışık tostun kadim dostu, tost ile görmek mümkün oldu.
