Bu Mesleğin Ölmemesi İçin Devlet Desteği Şart

** Merhaba kısaca kendinizden bahsedebilir misiniz?

Adım Metin Dalbul. 1981’den beri palancılık yapıyorum.

** Semer ve palan hakkında bilgi verir misiniz?

Semer yük taşımak için daha idealdir. Palan ise birden çok kişinin hayvana binmesini sağlar. Tabi hayvanın yük taşıması hayvanın gücüne bağlıdır. Semer ağaçtan, palan ise ağaçsız yapılır. İkisinin ortak yönü yapımlarında kamışın kullanılmasıdır. Semer Türkiye’nin on beş veya yirmi ilinde icra ediliyorken, palancılık sadece Gaziantep, Diyarbakır ve Elazığ’da yapılıyor.

** Palanın yapımında kullanılan malzemeler nelerdir?

Keçe, palas, kamış, telis, bez, pamuk ip gibi malzemeler kullanılıyor.

** Palanın yapımı ve tarihi hakkında biraz bilgi verebilir misiniz?

Bu işe ilk başladığımda palancılık yapan on esnaf vardı. Hatta işi yetiştiremezlerdi. Çünkü köylerde yollar yoktu. Tarlaya, bağa veya bahçeye hep hayvanlarla gidilirdi. Eskiden hanlarda çoktu insanlar taşımacılık ve ticaret yapmak amaçlı binek hayvanlarını kullanıyorlardı. Yolların yapılması ve teknolojinin gelişmesine bağlı olarak bu tür taşımacılıkta önemini yitirdi.

** Semerde ve palanda ölçü önemli midir? Dengesiz yapılan semer veya palan hayvan için zararlı mıdır?

Küçük hayvan için tasarlanan palan veya semeri büyük hayvana vuramazsınız. Ölçü önemlidir. Bu hem semer hem de palan için geçerlidir. Dengesiz ya da ölçüsü yanlış yapılırsa hayvanın sırtında durmaz. Üç çeşit binek hayvanına palan yapıyorum bunlar; at, merkep (eşek) ve katırdır. Dolayısıyla hayvanların boyutları da farklılık gösterdiğinden ölçüye göre tasarlıyorum.

** Palanda süsleme yapıyor musunuz?

Eskiden kaçakçılar için yapardık. Tütün ve çay satarlardı arkadan gelenleri kontrol etmek amaçlı hayvanlarının semerlerini veya palanlarını aynalı yaptırırlardı.

** Palancılığın bu denli azalan bir zanaat olmasının sebebi nedir?

Yolların yapılmasıyla günümüzde hayvana pek ihtiyaç kalmadı. Otuz yıldır bu işi yapıyorum en büyük hayalim bir çırak yetiştirmekti bu yönde talep bile olmadı. Senenin 6 ayı çalışabiliyorum kışın işim yok. Kısaca; bu meslek ne öldürüyor nede güldürüyor.

** Elazığ’da palana verilen önem ne derecededir?

Şuanda Elazığ’da neredeyse öldü. Yolların yapılmasıyla birlikte binek hayvanlarına ihtiyaç kalmadı. Dolayısıyla bu meslekte yok oluyor. Bu işi tek başıma yapıyorum talep ve önem olmadığından bu meslekte benimle birlikte ölecektir.

** Palanda kullandığınız malzemeleri nereden temin ediyorsunuz?

Eskiden kullandığım keçe burada imal ediliyorken günümüzde keçecide kalmadığı için keçeyi Bursa’dan getirtiyorum. Palaslar aynı şekilde geçmişte Elazığ’da elle yapılırdı böyle şeyler kalmadı artık, eskiden kalan malzemeleri kullanıyorum. Bunlarda bir süre sonra bitecektir.   

** Palanın Anadolu Kültürü’ndeki yeri ve önemi nedir?

Şuanda tarihi bir hale geldi. Önceden gerçekten önemi çoktu. Köylerden ilçelere veya illere hayvanlarla sebzeler getirilip satılırdı. Sattıkları ürünlerin parasıyla evin ihtiyaçları alınırdı. Elazığ’da çok sayıda han vardı ancak hayvan ile taşımacılık bittiğinden hanlarda kalmadı.

** Palanı semerden ayıran özellikler nelerdir?

Kullanım açısından farklılık gösteriyor örneğin, bazı yöreler semere alışmıştır palan kullanamazlar bazı yörelerde ise durum tam tersidir. Aslında ikisi de yük taşımak ve binmek içindir.

** Yaptığınız palanların fiyat aralığı nedir?

Palanın büyük ya da küçüklüğüne göre 250-400 TL arasında değişiklik gösteriyor.

** Son olarak söylemek istediğiniz bir şey var mı?

Bu mesleğin ölmemesi için devlet desteği istiyorum. Destek çıkılırsa iş devam eder ama böyle yerinde sayarsa bu meslek Elazığ’da benimle birlikte ölür.