ÇOCUKLARDA Kİ DAVRANIŞSAL PROBLEMLER VE BAŞA ÇIKMA YOLLARI NELERDİR?
Başak MERAL GÜNDÜZ/Çocuklardaki davranışsal problemler çocukluk döneminde ortaya çıktığında, sorunu erken dönemde tespit etmek, önlem alıp,problemli davranışı değiştirebilmek çok önemlidir.Konumuzla ilgili soruları Aile Danışmanı Hilal Sarıbay Göçer'e yönelttik.
ÇOCUKLARDA HAYALİ ARKADAŞLAR NEDEN OLUR ?
Genellikle çocuklar yalnız hissettiklerinde hayali arkadaş edinirler. Çocuklar kimi zaman izledikleri bir çizgifilmden de etkilenebilirmektedirler. Kardeşi olmaması da çocuğun yine bu davranışa yönelmesine bir etmen olabilir. Ayrıca anne yada babanın ölümü , aile içi çatışmalar gibi faktörler de bu durumu oluşturabilmektedir.
ÇOCUKLAR NEDEN YALAN SÖYLER ?
Çocuklar yalan söylemeyi bilerek doğmazlar, bunu yetişkinlerden öğrenirler. Eğer kendilerinden büyük bir aile bireyi kendi yalanına çocuğu ortak ederse çocuk yalan söylemeyi nornal bir davranış sanacaktır. Ayrıca çocuk gerçeği söylediğinde cezalandırılırım diye korktuğunda da yalan söyleme eğiliminde bulunabilir. Yaptığı şeyin yapılmaması gerektiğini bilen çocuk ta yalan söyleme eğiliminde olabilir.
YALAN SÖYLEDİĞİNDE NASIL YAKLAŞILMALI ?
Çocuğu zorlamak, hakaret etmek ve dövmek yanlıştır. Çocuğa örnek olunmalı, söylenen yalanlara asla ortak edilmemelidir. Sakince konuşarak ona yalan söylemenin kötü bir şey olduğu anlatılmalıdır. Doğruyu söylemesi için teşvik edilmelidir. Eğer çocuğunuz sık olarak yalan söylüyorsa bunun altında yatan başka bir problem olabilir bu nedenle muhakkak bir uzmandan destek alınmalıdır.
ÇOCUKLARDA ÇALMA DAVRANIŞI NEDEN OLUR ?
5 yaşına kadar çocuklarda mülkiyet duygusu tam olarak gelişmez. Etrafındaki şeyleri kendilerinin zannedebilirler. Bu noktada aile bireyleri çocuğa mülkiyet kavramını doğru anlatmazsa ve başkalarının haklarına saygı göstermesi gerektiğini öğretmezse çocuk maalesef bu kavramı öğrenemeyecektir. % yaşına kadar çalma davranışı ciddi bir sorunun değil yeterli verilmemiş bir eğitim eksikliğinin göstergesidir. 8 yaşından itibaren mülkiyet duygusu gelişir ve çocukta öncesinde verilen doğru eğitim ile sağlıklı bir yol izlenebilir.
ÇALMA DAVRANIŞININ ENGELLENMESİ İÇİN AİLELERE VEREBİLECEĞİNİZ ÖNERİLER NELERDİR?
Çocuklarınıza aidiyet duygusu ile ilgili yeterli ve sakin bir bilgi verin. İlkokuldan itibaren harçlık verin ve parayı nasıl harcayacağı ile ilgili bilgilendirin. Eğer çocuğunuz bir şey çalmaya başlamışsa bunu ciddiye alın ve altında yatan sebebi araştırın.
ÇOCUKLARDA ALT ISLATMANIN SEBEPLERİ NELERDİR?
Genellikle çocuklar 2-3 yaşlarına kadar altlarını ıslatırlar. Bunun nedeni mesane kontrollerinin tam olmayışındandır. Gündüz mesane kontrolü 2 yaşlarında gece kontrolü ise 3,5 yaşlarında kazanılır. Kazanıldıktan sonra devam eden ıslatmaların sebepleri genetik faktörler, böbrek veya şeker hastalığı, uykunun derin olması, kardeş doğumu, okula başlama, anne babanın boşanması gibi sebepler olabilir. Çocuklar zorlu yaşam olaylarına karşı bir tepki olarak yapabilirler.
ALT ISLATMAYI GEÇİRMEK İÇİN AİLELERE NELER ÖNERİRSİNİZ ?
4 yaşına kadar telaş etmelerini önermiyorum. Ancak 4 yaşından sonra altında yatan gerçek nedenin bulunması çok önemlidir. Bu noktada bir uzmana danışmalarında fayda var. Aileler kendi içlerinde çocuklarına artık yatağını toplayabilirsin, sen büyüdün artık sofra hazırlanırken yardım edebilirsin gibi görevlerle çocuğa büyüdüğünü hissettirmelilerdir. Gece uyandırıp tuvalete götürmekte yine çözüm arayıcı davranışlardandır. En önemlisi çocuğun davranışlarını gözden geçirmelidirler. Örneğin geç saatlerdeki sıvı tüketimini en aza indirmek gibi.
ÇOCUKLARDA DIŞKI KAÇIRMA PROBLEMİNİN SEBEPLERİ NELERDİR ?
Çocuğa 2-4 yaş aralığında doğru bir şekilde tuvalet eğitiminin verilmemesi neden olabilir. Ailenin baskıcı ve korkutucu tutumu da buna nedendir. Ayrıca aile içi kavgalar, çocuğa kaldıramayacağı duygusal yüklerin verilmesi, aile bireylerinden birinin ani ölümü ve annenin aşırı titizliği de bu duruma alt yapı sağlayabilir.
Genellikle çocuklar yalnız hissettiklerinde hayali arkadaş edinirler. Çocuklar kimi zaman izledikleri bir çizgifilmden de etkilenebilirmektedirler. Kardeşi olmaması da çocuğun yine bu davranışa yönelmesine bir etmen olabilir. Ayrıca anne yada babanın ölümü , aile içi çatışmalar gibi faktörler de bu durumu oluşturabilmektedir.
ÇOCUKLAR NEDEN YALAN SÖYLER ?
Çocuklar yalan söylemeyi bilerek doğmazlar, bunu yetişkinlerden öğrenirler. Eğer kendilerinden büyük bir aile bireyi kendi yalanına çocuğu ortak ederse çocuk yalan söylemeyi nornal bir davranış sanacaktır. Ayrıca çocuk gerçeği söylediğinde cezalandırılırım diye korktuğunda da yalan söyleme eğiliminde bulunabilir. Yaptığı şeyin yapılmaması gerektiğini bilen çocuk ta yalan söyleme eğiliminde olabilir.
YALAN SÖYLEDİĞİNDE NASIL YAKLAŞILMALI ?
Çocuğu zorlamak, hakaret etmek ve dövmek yanlıştır. Çocuğa örnek olunmalı, söylenen yalanlara asla ortak edilmemelidir. Sakince konuşarak ona yalan söylemenin kötü bir şey olduğu anlatılmalıdır. Doğruyu söylemesi için teşvik edilmelidir. Eğer çocuğunuz sık olarak yalan söylüyorsa bunun altında yatan başka bir problem olabilir bu nedenle muhakkak bir uzmandan destek alınmalıdır.
ÇOCUKLARDA ÇALMA DAVRANIŞI NEDEN OLUR ?
5 yaşına kadar çocuklarda mülkiyet duygusu tam olarak gelişmez. Etrafındaki şeyleri kendilerinin zannedebilirler. Bu noktada aile bireyleri çocuğa mülkiyet kavramını doğru anlatmazsa ve başkalarının haklarına saygı göstermesi gerektiğini öğretmezse çocuk maalesef bu kavramı öğrenemeyecektir. % yaşına kadar çalma davranışı ciddi bir sorunun değil yeterli verilmemiş bir eğitim eksikliğinin göstergesidir. 8 yaşından itibaren mülkiyet duygusu gelişir ve çocukta öncesinde verilen doğru eğitim ile sağlıklı bir yol izlenebilir.
ÇALMA DAVRANIŞININ ENGELLENMESİ İÇİN AİLELERE VEREBİLECEĞİNİZ ÖNERİLER NELERDİR?
Çocuklarınıza aidiyet duygusu ile ilgili yeterli ve sakin bir bilgi verin. İlkokuldan itibaren harçlık verin ve parayı nasıl harcayacağı ile ilgili bilgilendirin. Eğer çocuğunuz bir şey çalmaya başlamışsa bunu ciddiye alın ve altında yatan sebebi araştırın.
ÇOCUKLARDA ALT ISLATMANIN SEBEPLERİ NELERDİR?
Genellikle çocuklar 2-3 yaşlarına kadar altlarını ıslatırlar. Bunun nedeni mesane kontrollerinin tam olmayışındandır. Gündüz mesane kontrolü 2 yaşlarında gece kontrolü ise 3,5 yaşlarında kazanılır. Kazanıldıktan sonra devam eden ıslatmaların sebepleri genetik faktörler, böbrek veya şeker hastalığı, uykunun derin olması, kardeş doğumu, okula başlama, anne babanın boşanması gibi sebepler olabilir. Çocuklar zorlu yaşam olaylarına karşı bir tepki olarak yapabilirler.
ALT ISLATMAYI GEÇİRMEK İÇİN AİLELERE NELER ÖNERİRSİNİZ ?
4 yaşına kadar telaş etmelerini önermiyorum. Ancak 4 yaşından sonra altında yatan gerçek nedenin bulunması çok önemlidir. Bu noktada bir uzmana danışmalarında fayda var. Aileler kendi içlerinde çocuklarına artık yatağını toplayabilirsin, sen büyüdün artık sofra hazırlanırken yardım edebilirsin gibi görevlerle çocuğa büyüdüğünü hissettirmelilerdir. Gece uyandırıp tuvalete götürmekte yine çözüm arayıcı davranışlardandır. En önemlisi çocuğun davranışlarını gözden geçirmelidirler. Örneğin geç saatlerdeki sıvı tüketimini en aza indirmek gibi.
ÇOCUKLARDA DIŞKI KAÇIRMA PROBLEMİNİN SEBEPLERİ NELERDİR ?
Çocuğa 2-4 yaş aralığında doğru bir şekilde tuvalet eğitiminin verilmemesi neden olabilir. Ailenin baskıcı ve korkutucu tutumu da buna nedendir. Ayrıca aile içi kavgalar, çocuğa kaldıramayacağı duygusal yüklerin verilmesi, aile bireylerinden birinin ani ölümü ve annenin aşırı titizliği de bu duruma alt yapı sağlayabilir.